İmalat sanayi sektöründe Türkiye’nin AB’ye ihracatının teknoloji yoğunluğuna göre analizi: Panel veri yöntemi

Abstract

Dünya ekonomisinde yaşanan hızlı değişim, uluslararası düzeyde yaşanan rekabeti daha yoğun hissedilir hale getirmiştir. Bu durum, sektörlerin ve ülkelerin hem rekabet güçlerini analiz etmelerine hem de uluslararası pazarda başarılı olmak için daha fazla yeni strateji geliştirme çabalarına girişmelerine yol açmıştır. Bu çalışmanın ana amacı, ülkelerin rekabet gücünü etkileyen faktörlerin belirlenmesi, bu faktörlerin etki düzeylerinin tespit edilmesi ve rekabetin etkilerini ülke lehine artırmak için etkin bir rekabet politikasının gerekliliklerinin ortaya konmasıdır. Bu tez çalışmasında bu kapsamda, Türkiye’nin sektörel ihracat payını etkileyen faktörlere ve imalat sanayinin alt sektörlerinin ihracat rekabet yapısına odaklanılmış; sektörlerin rekabet gücü göstergelerine dayalı bir sektörel pazar payı analizi yapılmıştır. Bu amaçla Türkiye’nin uluslararası rekabet gücü düzeyi, Türkiye’nin en önemli dış ticaret ortağı olan ve ticaretinin önemli bir oranını kapsayan Avrupa Birliği (AB) pazarındaki payı üzerinden sektörel düzeyde ortaya konmuştur. Türkiye’nin imalat sanayi sektörü mevcut uluslararası teknoloji sınıflandırmasına bağlı olarak gruplandırılmış ve her gruptaki sektörlerin ihracat performanslarının belirleyicileri 2007Q1 2021Q4 dönemi için üç model üzerinden panel veri analizi kullanılarak tespit edilmiştir. 23 alt sektörün pazar paylarının bağımlı değişken olarak belirlendiği bu üç modelde pazar payının önemli belirleyicileri olarak maliyet verimlilik, arz ve karşı ülkenin talebi gruplandırılarak çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, sektörel rekabet gücü belirleyicilerinin sektörler arasında farklılık gösterdiğini ve ayrıca sektörlerin özellikle düşük teknoloji grubunun rekabet gücünün fiyat rekabetçiliğine dayandığını, bu sebeple fiyat maliyet avantajının korunmasının önemli olduğunu ima etmektedir.

The rapid change in the world economy has made the competition at the international level more intense. This situation has led both sectors and countries to analyse their competitiveness and to engage in more efforts to develop new strategies to be successful in the international market. The main objective of this study is to identify the factors affecting the competitiveness of countries, to determine the impact levels of these factors and to reveal the requirements of an effective competition policy to increase the effects of competition in favour of the country. In this context, this thesis focuses on the factors affecting Turkey's sectoral export share and the export competitiveness structure of the sub sectors of the manufacturing industry; a sectoral market share analysis based on the competitiveness indicators of the sectors has been conducted. For this purpose, Turkey's level of international competitiveness is analysed at the sectoral level through Turkey's share in the European Union (EU) market, which is Turkey's most important foreign trade partner and covers a significant share of its trade. Turkey's manufacturing industry sector is grouped according to the current international technology classification and the determinants of the export performance of the sectors in each group are determined using panel data analysis for the period 2007Q1 2021Q4 through three models. In these three models, where the market shares of 23 sub sectors are determined as the dependent variable, cost efficiency, supply and counter country demand are grouped as important determinants of market share and included in the study. The findings of the study imply that the determinants of sectoral competitiveness differ across sectors and also that the competitiveness of the sectors, especially in the low tech group, is based on price competitiveness, so it is important to maintain the price cost advantage.