Bolvadin’i̇n geleneksel evleri ve süslemeleri

Abstract

Günlük hayatın geçtiği insanların temel ihtiyaçlarından olan barınma ihtiyacı, yaşam koşullarına göre her toplumda farklı ev plan tiplerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu plan tiplerinin şekillenmesinde; toplumun ve ailenin yaşam biçimi, iklim, topografya, bulunduğu yörenin yapı malzemesinin kullanılmasının etkileri yadsınamaz. Ancak hızla değişen yaşam koşulları eski ve yeni arasındaki bağın kopmasına, asırlar boyunca belli temel özellikleri ve yaşam şekline uygun düzenlemeyi muhafaza eden geleneksel olarak adlandırdığımız evlerin gün geçtikçe terk edilmesine ve zaman içerisinde yok olmasına yol açmıştır. Köken itibariyle, İslami düşünce ve göçebe kültürünün hareketli yaşantısının izlerini taşıyan geleneksel evlerde özellikle evlerin kapı, dolap ve tavanlarında bazen de duvarlarında gelişen, dini ve sembolik anlamlar yüklenen süslemeler ise, belirli kültürel değerler bütününün mimariye bağlı devamı olarak yerini almaktadır. Ailenin maddi imkânları doğrultusunda yapı elemanları üzerinde gelişen ve yapı malzemesine göre daha hızlı yıpranma payı taşıyan bu süslemeler de, değişen yaşam koşullarına çok fazla direnememekte, tüm koruma ve yaşatma çabalarına rağmen hızlı bir tahribata uğramaktadır. Bu çalışma, geçmişimizin en önemli sivil mimarlık eserlerinden olan geleneksel evlerin, Bolvadin’deki varlığının tespit edilmesine dayanmaktadır. Tespit edilen evlerin planları çıkarılmış ve görsellerle desteklenerek arazi çalışması tamamlanmıştır. Böylece, geleneksel evlerin şekillenmesine olanak sağlayan eski bir yerleşim yeri olan Bolvadin’de evler, plan tipleri ve süsleme özellikleri açısından ele alınmış, bölgedeki evlerle benzerlik ve farklılıkları ortaya konmaya çalışılmıştır.

The necessity for shelter, which is the basic need of the people who pass through daily life, has provided different types of home plans in every society according to living conditions. In the forming process of these plan types; usage of the building material’s effects,family, climate, topography and community-family types, can not be denied. However, the rapidly changing conditions of life have led to the abandonment of the old and the new, the abandonment and destruction over time of the houses we traditionally call home, which have preserved certain essential characteristics and lifestyle arrangements for centuries. Traditionally, in the traditional houses bearing the traces of Islamic thought and the nomadic cultures, certain ornaments with religious and symbolic meaning, especially in the doors, cabinets and ceilings of the houses and sometimes on their walls, are taken as the continuity of architecture as a whole. These ornaments that develop on the building elements in line with the financial possibilities of the family and bear a faster wear-out than building materials can not resist the changing living conditions too much and are undergoing a rapid destruction despite all the protection and survival efforts. This study is based on the determination of the existence of the traditional houses of Bolvadin, one of the most important civil architectural works of our past. The plans of the identified houses were removed and the fieldwork was completed with visual support. Thus, in Bolvadin, an old settlement that allows traditional houses to be shaped, houses were considered in terms of plan types and ornamentation characteristics, and similarities and differences with the houses in the region were tried to be revealed.