Aydınlanma çağı Fransız düşünürler Rousseau ve Jacotot’nun eğitim bilimlerine katkısı

Abstract

Geçmişten günümüze farklı biçimlerde tanımlanan eğitim, insanlık tarihi kadar eski bir olgudur. Bu nedenledir ki tarih boyunca eğitimin en temel ülküsü, mükemmel bireyler ve toplumlar yetiştirmek olmuştur. Bu ülküyü gerçekleştirebilmek için her nesil, kendinden önceki neslin deneyimlerini, kendi döneminde ortaya çıkan teknolojik, kültürel, sosyal ve pedagojik birikimlerle yoğurarak çağdaş toplumları inşa etmeye yönelmiştir. Başka bir deyişle, dün Aristo ve Platon’dan öğrendiğimiz bilgiler Aydınlanma Çağı’nın yaşanmasına vesile olmuş, Aydınlanma Çağı’nda edinilen birikimler günümüz eğitim kuramlarının, anlayışlarının ve yaklaşımlarının oluşmasına yardımcı olmuştur. 17. ve 18. yüzyılda Avrupa’da yaşanan Aydınlanma Çağı, tüm bilimlere yeni ufuklar açtığı gibi, eğitim alanında da birçok yenilik kazandırmıştır. Bu bağlamda Aydınlanma Çağı’nda eğitime katkı sağlayan düşünürler sırasıyla şöyledir. 17. yüzyılda İngiliz Bacon, Hobbes ve Locke, Fransız Descartes ve Fénelon, Alman Ratke ve Leibniz, HolandalıSpinoza; 18. yüzyılda Alman Froebel, Girard, Fichte, Herbart, Salzman, Basedow ve Rochow, Fransız Rousseau, Condillac, Diderot, Helvetius, Jacotot, Mirabeau, Condorcet, Lacanal, Daunou, Lepelletier, İsviçreli Pestalozzi ve MadameNecker de Saussure; 19. yüzyılda İngiliz Spencer ve Bain, Amerikalı düşünür ve eğitim kuramcısı Dewey, İtalyan eğitimci Montessori ve Alman düşünür Kerschensteiner’dır. Öte yandan Aydınlanma Çağı’nın en önemli simalarından biri Rousseau’dur. Rousseau birçok yönüyle J. Locke’un düşüncelerini benimsemiştir. Fakat Rousseau, Locke’la benzer düşünceleri paylaşsalar bile, düşüncelerini daha heyecanlı, daha cesur ve daha hararetli bir biçimde aktardığı için hafızalarda daha fazla yer edinmiştir. Hatta birçok eğitim bilimci, pedagoji tarihinin Rousseau’yla başladığını öne sürmüşlerdir. Rousseau’nun eğitime en büyük katkısı, MonsieurDupin’in yaramaz ve yaşça büyük çocuğuna bakıcılık yaparken edindiği tecrübeleri kaleme alarak pedagoji alan yazınına kazandırdığı yapıtı Emile’dir. Bu eserinde Rousseau Emile’de, günümüzde de bazı yönleriyle halen kabul gören eğitim alanındaki birçok düşüncesini kaleme almıştır. Emile eserinde Rousseau’ya göre çocuklar, iyi olarak dünyaya gelir, fakat insanların ellerinde bozulurlar, eğer çocuklar iyi yetiştirilirse kötü olmazlar diyerek eğitimin ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. Emile beş bölümden ya da kitaptan oluşmaktadır. Kitabının ilk bölümü, 0-2 yaş aralığı eğitim sürecini; ikinci bölümü, 2-12 yaş aralığı eğitim sürecini; üçüncü bölümü, 12-15 yaş arasını; dördüncü bölümü, 16 yaşından evleninceye kadar geçen süreci; beşinci bölümü de evlilik ve sonrası yaşamını konu edinmektedir. Eğitim alanına katkısı olan bir diğer Fransız düşünür de Jacotot’dur. Jacotot, EnseignementUniversel adlı eserinde bütün zekâların denk olduğunu, zekâmızla bir Corneille, bir Newton olmak üzere doğmuş olduğumuzu ifade ederek eğitim bilimlerinde yeni bir pencere açmıştır. Sonuç olarak, gerek eğitim gerekse felsefe birbirlerini etkileyen, birbirlerini kuramsal açıdan besleyen iki disiplin olmuştur ve her iki disiplinde he dönem tüm bilim dallarının ilgi odağı olmayı başarmıştır.

Throughouthistory, educationwhich has beendescribed in differentways, goesback as far as totheorigins of thehumanity. Therefore, the main purpose of theeducation has been to raise the excellent individuals and societies through out the history. In order to reach this goal, each generation has attempted to build contemporary societies by combining previous experience with their own technological, cultural, social and pedagogic work. In other words, Enlightenment was born out of the knowledge and experience handed down to us from the times of Aristotle and Plato. Knowledge which had been accumulated in the Enlightenment has greatly helped to shapetheories, concepts and approaches in the field of modern education. Namely, The Enlightenment period in 17th and 18th century in Europe has left a huge impact on all sciences, including pedagogics. Accordingly, leading figures in pedagogics in the 17th century are Bacon, Hobbesand Locke from Britain; Descartes and Fenelon from France; Ratkeand Leibniz from Germany; and Spinoza from Netherlands. Also, the main 18th-century pedagogues include Froebel, Girard, Fichte, Herbart, Salzman, Basedow and Rochow from Germany; Rousseau, Condillac, Diderot, Helvetius, Jacotot, Mirabeau, Condorcet, Lacanal, Daunou, Lepelletier from France; Pestalozzi and Madame Necker de Saussure from Switzerland. Important figures in the field of pedagogics in the 19th century include Spencerand Bain from Britain; Dewey from the United States, Montessori from Italy, and Kerschensteiner from Germany. On the other hand, Rousseau, who adopted Locke's thoughts in many ways, conveyed his thoughts more ardently and more excitedly. Many pedagogues claim that pedagogics begins with Rousseau. He narrates Monsieur Dupin's experience of care for his naughty and quiteold child. In Emile, Rousseau expresses his thoughts on education, which is stil widely accepted today. According to Rousseau, children are borng ood, but they are shaped by people. He emphasizes the importance of education by saying that if children are raised to be good people, they will not be bad. Emile consists of five parts. The first part of thisbook is about the one-year-old training; the second part is about the training between two- and twelve-year old; the third part is about the training between 12- and 15-year old; the fourth part is about the training from the age of 16 until the marriage, and the fifth part is about the training after the marriage. Another French thinker who contributed to thepedagogics is Jacotot. In his work Enseignement Universel he emphasizes the importance of intelligence in the educational sciences by saying that all intelligences are equal; we are born to be a Newton or we are born to be a Corneille with our own intelligence. As a result, each period has led to the emergence of ground breaking pages in the history of pedagogics by feding new thoughts and new approaches.