Acil serviste kan ve kan ürünü transfüzyonu yapılan hastaların özellikleri ve maliyetlerini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi

Abstract

Giriş ve amaç: Kan transfüzyonu özel bir doku transplantasyonu olarak tanımlanabilir. Çoğu kez hayat kurtarıcı iken bazen gereksiz yere uygulanarak öldürücü bir nitelikte kazanabilir. Ana amaç kaybedilen kanın yerine konmasıdır. Küçük ve önemsiz kan kayıplarında sıklıkla transfüzyona başvurulduğu görülmektedir. Transfüzyon kararı verirken, sağlanacak yarar ve doğuracağı sorunlar iyice değerlendirilmelidir. Aynı zamanda kan transfüzyonu gereksiz yere uygulandığı takdirde hem direkt olarak maliyeti arttırmakta, hem de komplikasyon geliştiği takdirde bu komplikasyonların tedavisi açısından ek bir maliyet artışına sebep olmaktadır. Çalışmamızda acil serviste kan ve kan ürünü transfüzyonu yapılan durumların ve transfüzyon yapılan hastalarda maliyeti etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlandı. Yöntem: Araştırmada Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Acil Servisinde 01.10.2012-30.09.2014 tarihleri arasında kan ve kan ürünleri transfüzyonu yapılan hastaların dosyaları geriye dönük olarak tarandı. Transfüzyon yapılan hastaların demografik özellikleri, transfüzyon nedenleri, transfüzyon yapılan ürünlerin türleri, transfüzyon miktarı ve maliyetleri incelendi. Bulgular: Çalışmamıza dahil ettiğimiz 1189 hastadan 550 (%46,3)’sinin kadın, 639 (%53,7)’unun erkek olduğu, erkeklerde transfüzyon oranlarının daha yüksek olduğu, çalışma grubumuzun yaş ortalamasının 61,2 olduğu, en fazla transfüzyon yapılan grubun 18-65 yaş arasındaki hastalar olduğu saptandı. Çalışmamızdaki hastaların 854 (%71,8)’üne ES, 702 (%59)’sine TDP, 91 (%7,7)’ine trombosit süspansiyonu transfüzyonu yapıldığı tespit edildi. Transfüzyon oranlarının en yüksek olduğu grupların Hb?7 ve travma hastaları olduğu görüldü. Kan ürünü giderleri hemoglobini ?7 olan hastalarda (368.4 TL), hemoglobini >7 olan hasta grubunun giderlerine (202.6 TL) göre anlamlı olarak daha yüksek tespit edildi. İncelediğimiz maliyet değerlerinden kan ve kan ürünü giderlerine ait en düşük değer 44,5 Türk Lirası (TL) iken, en yüksek değer 911,4 TL, toplam maliyeti değerlendirdiğimizde ise en düşük değer 49,5 TL iken, en yüksek değer 1713,16 TL olarak saptandı. Kan ve kan ürünlerinin ortalama maliyeti 251,9 TL iken toplam maliyet ortalaması 404,1 TL olarak bulundu. Toplam maliyet ortalamasının en yüksek olduğu tanı grubunun trafik kazası (860,2 TL); en düşük olduğu tanı grubunun ise INR yüksekliği (243,4 TL) olduğu saptandı. Sonuç: Çalışmamızda hastaların başvuru sırasındaki Hb düşüklüğü ve/veya INR yüksekliği olmasının, travma olmasının ve kanama bulgularıyla başvuran hastaların transfüzyon oranlarının diğer hasta gruplarına göre daha yüksek olduğunu ve dolayısıyla kan ürünü transfüzyonunun hasta maliyetlerini belirgin olarak arttırdığını saptadık. Genel olarak baktığımızda ise cinsiyet, travma varlığı, hastanın yaşı, başvuru sırasındaki Hb, trombosit ve INR değerleri ile transfüzyon varlığı ve transfüzyon ünite miktarının tüm maliyet grupları üzerinde etkisi olduğunu saptadık.