Ömer rûşenînin bir tercî„-bendinin şerhi : müşkil-küşâ (inceleme - açıklamalı metin - tasavvufî kavramlar sözlüğü)

Abstract

Bu çalısma, ?lâhî tarafından 1479 yılında tamamlanmı? „?erh? türünde bir eser olan „Mü?kil-Kü?â? isimli el yazması metin üzerine gerçekle?tirilmi?tir. Tek nüshası Manisa ?l Halk Kütüphanesi?nde bulunan eser; Ömer Rû?enî?nin “Bir gönülden sevici Allâh?ı” matlalı, muhtevasına göre ?athiyye diyebileceğimiz tercî-bendini konu edinmektedir. 40 varaktan ve genelde 15 satırdan olu?an eser, nesih-talik (nestalik) hatla, manzum ve mensur karı?ık olarak kaleme alınmı?tır. ?çinde ?lâhî?ye ait manzumeler de bulunmaktadır. Tezimiz; ?nceleme, Açıklamalı Metin ve Tasavvufî Kavramlar Sözlüğü olmak üzere üç ana çerçeveden olu?maktadır. ?nceleme kısmında kelime ve terim olarak ?erhe ve ?erh eserlerinin önemine dair bazı bilgiler verip „Mü?kil-Kü?â?yı metot, muhteva ve bir „?erh? olarak değeri yönünden ?erh literatüründe konumlandırmaya ve ?ârihin, ?erhinde yararlandığı kaynakları tespit edip sunmaya çalı?tık. Açıklamalı Metin kısmında yazma metnin günümüz alfabesine çeviriyazımını yaptık ve dipnot yöntemiyle tüm iktibas, telmih ve metinlerarasılıkları göstermeye çalı?tık. Yine aynı yöntemle, ilgili yerlerde, tasavvufî içerikli bu ?erh üzerinden ?slam dü?ünce tarihindeki bazı ekoller ve gelenekler arasındaki farklılıklara, tartı?malara atıfta bulunduk. Tasavvufî Kavramlar Sözlüğü?nde ise ?erh metninde ve tasavvuf literatüründe geçen ortak tasavvufî kavramların açıklamalarını verip ?ârihin bunlara verdiği farklı bir anlam varsa belirttik. Aynı ?ekilde, hiçbir tasavvuf sözlüğünde geçmeyen; ancak tasavvufî bir anlam yüklenerek kullanılan bazı kelimeleri de sözlüğe ekledik. This study is about the manuscript entitled as “Mü?kil-Kü?a/Mushkil-Kusha” which is in the form of ?erh/sharh and written by ?lahi in 1479. The only copy of the book is in the library of Manisa ?l Halk Kütüphanesi/Manisa Public Library. The work is about terci-bend of Ömer Ru?eni which have the matla as “Bir gönülden sevici Allâh'ı” and it can be called as ?athiyye according to its content. The work consists of 40 leaves with generally 15 lines, written with nestalik style in both verse and prose. It contains pieces of verses that belongs to ?lahi as well. Our thesis is made of three parts that are analysis, annotated text and dictionary of sufistic conceptions. In the part of anaylsis we gave information about ?erh/sharh in literal and term meanings as well as the importance of ?erh/sharh works. We tried to position “Mü?kil-Kü?a/Mushkil-Kusha” in ?erh/sharh literature according to its value of method and content as a ?erh. We also tried to ascertain and present the sources that the writer utilized in his ?erh. In the part of annotated text we transcripted the manuscript text to current alphabet and tried to show all the quotations, allusions and intertextualism by footnote method. By the same method, we also gave referance to the differences and discussions in the history of Islamic doctrine connected to this ?erh/sharh which have sufistic content. In the dictionary of sufistic conceptions, we gave explanations of the common concepts that are seen both in the ?erh/sharh text and the sufistic literature. We also added some words to the dictionary that are not available in sufistic dictionaries but used in sufistic sense in our text.