İlkokul 4. sınıflarda dijital okuma çalışmalarının dijital okuma motivasyonuna, dijital okumaya ilişkin algılara ve okuduğunu anlamaya etkisi

Abstract

Dijital okuma ile kağıdın yerini ekran almakta, okur bilgiye dijital araçları kullanarak ulaşabilmektedir. Bu nedenle dijital okumanın öğrenme ortamlarında kullanımıyla ilgili farklı boyutların araştırılması önem taşımaktadır. Araştırmanın amacı ilkokul dördüncü sınıflarda dijital okuma çalışmalarının dijital okuma motivasyonuna, dijital okumaya ilişkin algılara ve okuduğunu anlamaya etkisini belirlemektir. Araştırmada karma yönteme başvurulmuştur. Çalışma, gömülü karma desende modellenmiştir. Nicel araştırma yöntemi, ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen olarak belirlenmiştir. Nitel araştırma yöntemi ise problemi daha detaylı incelemek amacıyla odak grup görüşmesi şeklinde yapılmıştır. Çalışma, Afyonkarahisar ilinde resmi bir ilkokulda, dördüncü sınıfa devam eden 21’i deney, 19’u kontrol grubu olmak üzere 40 öğrenciyle yürütülmüştür. Deneysel süreç 2021-2022 eğitim öğretim yılının birinci döneminde 10 haftalık süreyi kapsamaktadır. Deney grubu öğrencileri ile Türkçe dersinde, okuma çalışmalarında dijital okuma yapılmıştır. Kontrol grubunda ise okuma çalışmaları, 2019 Türkçe dersi öğretim programına uygun bir şekilde yürütülmüştür. Nicel verileri toplamak amacıyla Dijital Okuma Motivasyonu Ölçeği (DMÖ) ve Dijital Okumaya İlişkin Algı Ölçeği (DOAL) olmak üzere iki ölçme aracı geliştirilmiştir. Kasap (2019) tarafından geliştirilmiş olan Okuduğunu Anlama Testi (OAT) kullanılmıştır. Nitel verileri toplamak amacıyla ise açık uçlu sorulardan oluşan, veli ve öğrenci için iki farklı form hazırlanmıştır. Araştırmaya göre öğrencilerin dijital okuma algıları ve dijital okuma motivasyonlarında deney grubundan elde edilen puanlar ile kontrol grubundan elden edilen puanlar arasında, deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. Deney ve kontrol gruplarının okuduğunu anlama puanlarının dijital veya basılı okuma sürecine göre anlamlı düzeyde farklılaşmadığı belirlenmiştir. Nitel verilere göre öğrencilerin dijital okumanın olumlu yönlerinin farkında olduğu, dijital okumayı Türkçe dersi için uygun ve eğlenceli bulduğu belirlenmiştir. Veliler ise dijital okumanın bireye katkısının farkındadır ancak veliler dijital okuma için gerekli yönlendirmeyi yaptırabilecek donanıma sahip değildir. Bu kapsamda sınıf içi etkinliklerde dijital okuma çalışmalarının kullanılması, dijital okumanın öğretmenler tarafından desteklenmesi ve okul aile işbirliğiyle velilerin dijital okumaya ilişkin gereksinimlerinin karşılanması önerilmektedir.

With digital reading, the screen replaces the paper, and the reader can access information using digital tools. For this reason, it is important to investigate different dimensions related to the use of digital reading in learning environments. The aim of the research is to determine the effect of digital reading studies on digital reading motivation, perceptions of digital reading and reading comprehension in primary school fourth graders. Mixed method was used in the research. The study was modeled in an embedded mixed pattern. The quantitative research method was determined as a quasi-experimental design with pre-test post-test control group. The qualitative research method, on the other hand, was carried out in the form of focus group interviews in order to examine the problem in more detail. The study was carried out in an official primary school in Afyonkarahisar province with 40 fourth grade students, 21 of which were in the experimental group and 19 in the control group. The experimental process covers a period of 10 weeks in the first semester of the 2021-2022 academic year. In the Turkish lesson, digital reading was performed with the experimental group students in the reading studies. In the control group, reading studies were carried out in accordance with the 2019 Turkish lesson curriculum. In order to collect quantitative data, two measurement tools were developed, namely the Digital Reading Motivation Scale (DMS) and the Digital Reading Perception Scale (DRPS). The Reading Comprehension Test (RCT) developed by Kasap (2019) was used. In order to collect qualitative data, two different forms consisting of open-ended questions were prepared for parents and students. According to the research, there is a statistically significant difference in favor of the experimental group between the scores obtained from the experimental group and the scores obtained from the control group in students' digital reading perceptions and digital reading motivations. It was determined that the reading comprehension scores of the experimental and control groups did not differ significantly according to the digital or printed reading process. According to the qualitative data, it was determined that the students were aware of the positive aspects of digital reading and found digital reading appropriate and enjoyable for the Turkish lesson. Parents, on the other hand, are aware of the contribution of digital reading to the individual, but they are not equipped to provide the necessary guidance for digital reading. In this context, it is recommended to use digital reading activities in classroom activities, to support digital reading by teachers, and to meet the needs of parents regarding digital reading with the cooperation of school and family.