Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algıları ve öz yeterlilik inançlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algılama düzeyleri, okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algılarına etki etki eden faktörler, öz-yeterlilik inançları düzeyleri, öz-yeterlilik inançlarına etki eden faktörler, okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algıları ile öz-yeterlilik inançları arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmaktır. Bu araştırma 2022-2023 eğitim yılının bahar döneminde Denizli il genelindeki fen bilimleri öğretmenlerinin katılımlarıyla yapılmıştır. Araştırma tarama modelinde nicel bir çalışmadır. Seçkisiz örnekleme yöntemiyle 213 fen bilimleri öğretmenine Google form aracılığıyla ulaşılarak veriler toplanmıştır. Fen bilimleri öğretmenlerin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algılarının bütün boyutlarda ve genel olarak yüksek seviyede çıktığı görülmüştür. Fen bilimleri öğretmenlerin okul dışı öğrenmeyi düzenlemeye ilişkin algıları ölçek genelinde cinsiyet, bölge, kıdem, öğrencilerin sosyo ekonomik düzeyi, derslerinde ortalama öğrenci sayısına, idareci davranışı, Okul dışı öğrenme ortamları (ODÖO)’na götürülerek ders yapıp-yapmama, ODÖO kullanmada olumsuzluk yaşama durumuna göre farklılık görülmez iken eğitim düzeyi, ODÖO kullanma durumu, ODÖO eğitimi alma durumu, ODÖO’yu kullanma sıklığında farklılık görülmüştür. Öğretmenlerin ODÖO öz-yeterlik inançlarının hazırlık, öğrenmeyi destekleme boyutları ve ölçek genelinde yüksek olduğu ancak uygulama ve değerlendirme ile bilgi deneyim öz yeterliği boyutlarında orta derecede olduğu saptanmıştır. Fen bilimleri öğretmenlerin okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin öğretmen öz-yeterlik inançları ölçek genelinde görev yapılan yer, kıdem, öğrencilerin sosyo ekonomik düzeyi, derslerinde ortalama öğrenci sayısı, okul dışı öğrenme ortamlarıyla ilgili eğitim alma durumları, okul dışı öğrenme ortamını kullanarak öğretim yapmada idareci davranışı, kendi eğitim hayatında öğretmenleri tarafından okul dışı öğrenme ortamlarına götürülerek ders yapıp-yapmama durumu ve ODÖO kullanmada olumsuzluk yaşayıp/yaşamama durumuna göre farklılık görülmez iken cinsiyet, eğitim düzeyi, fen bilimleri öğretimi için okul dışı öğrenme ortamları kullanıp/kullanmama durumları ve ODÖO’yı kullanma sıklığına göre farklılık göstermiştir. Hazırlık yeterliliği boyutuyla bilgi boyutu, planlama boyutu, uygulama boyutu, değerlendirme boyutu ve genel ODÖO algıları arasında anlamlı, yüksek düzeyli ve pozitif yönlü ilişki görülürken uygulama ve değerlendirme yeterliliği boyutuyla bilgi boyutu, planlama boyutu, uygulama boyutu, değerlendirme boyutu ve genel ODÖO algıları arasında anlamlı, düşük düzeyli ve negatif yönlü ilişki vardır. Öğrenmeyi destekleme yeterliliği boyutuyla bilgi boyutu, planlama boyutu, uygulama boyutu, değerlendirme boyutu ve genel ODÖO algıları arasında anlamlı, orta düzeyli ve pozitif yönlü ilişki tespit edilirken genel ODÖO öz yeterliğiyle bilgi boyutu, planlama boyutu, uygulama boyutu, değerlendirme boyutu ve genel ODÖO algıları arasında anlamlı, orta düzeyli ve pozitif yönlü ilişki vardır. Korelasyon analizi neticesinde bilgi ve deneyim öz-yeterliliği boyutuyla bilgi boyutu, planlama boyutu, uygulama boyutu, değerlendirme boyutu ve genel ODÖO algıları arasında anlamlı ilişki bulunamazken diğer boyutlar arasında ve genel olarak anlamlı, genel olarak pozitif yönlü ve iki boyutta da negatif yönlü ve değişen oranlarda ilişki bulunmuştur. Dolayısıyla ODÖO öz yeterliği ile ODÖO düzenleme arasında ilişki saptanmıştır.