Okul öncesi dönem çocuğu olan annelerin ebeveyn davranışlarının çocuklarının öz bakım ve sosyal becerileri ile ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

Aim: The approaches and behaviours of the adults, especially those of mother’s in the first years play a great role in the child development. In this study it is aimed that the relationship between the parental behaviours of the mothers with a 5 or 6 year-old preschool child and their self-care and social skills is analyzed. Material and Method: 534 mothers with children at the age of 5-6 were applied survey in the scope of study. The data were collected with the information form, Self-Care Scale, Social Skill Scale, Mother Form of Ghent Parental Behaviour Scale. The data were analyzed in pc with SPSS program (version 11.0), with percentage, average, material analysis, cronbach alpha, fundamental components analysis (factor analysis), correlation analysis, one way anowa test and t-test. Findings: Cronbach Alpha Coefficient of Social Skills Scale was found to be .83, and of Ghent Parental Behavior was found to be .87. Scales were determined to be utilizable according to the statistics carried out for validity and reliability. Average of age of mothers involved in the study was 31.03 ± 5.14, average of age of children was 5.4 ± 0.4. It was detected that the mothers’ mark obtained from Ghent Parental Behavior Scale was influenced by the educational background of mothers, status of mothers’ having wage-earning employment, age of children, status of children’s having pre-school education and how long do the children have pre-school education. It is determined that there is a significant but weak relationship between mother’s parental behavior and children’s self-care and social skill levels. In the sense of self-care skills, it was detected that there was a meaningful relationship between children’s habit of washing hands, brushing teeth, collecting their toys and mothers’ marks taken from Ghent Parental Behavior Scale. In the sense of social skills it was detected that there was a meaningful relationship between children’s attaining courses, sportive, artistic, cultural activities, having a computer on their own at home and mothers’ marks taken from Ghent Parental Behavior Scale. According to the research result , it is tought that mothers acting with a positive, consistent behaviours against children on effective their children to gain good habits and opprtunity. Results and Suggestions: As a result, it was detected that parental behaviors of mothers were influenced by their educational background, status of their having wage-earning employment, age of children, status and duration of children’s having pre-school education. It was determined that there is a significant but weak relationship between mother’s parental behavior and mothers acting with a positive, consistent parent behaviours against children on effective their children to gain good habits and providing opportunities towords self-care and social skills. It is suggested that Ghent Parental Behavior Scale used for measuring parental behaviors of mothers can be utilized in such studies and can be applied for children at different age groups.

Amaç: Çocuğu büyüten yetişkinlerin tavır ve davranışları, özellikle ilk yıllarda annenin tutum ve davranışları çocuğun gelişiminde önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada okul öncesi 5-6 yas çocuğu olan annelerin ebeveyn davranışlarının çocuklarının öz bakım ve sosyal becerileri ile ilişkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Materyal ve Metod: Araştırma kapsamında 5-6 yas çocuğu olan toplam 534 anneye anket uygulanmıştır. Veriler Bilgi Formu, Öz Bakım Ölçeği, Sosyal Beceri Ölçeği ve Ghent Ebeveyn Davranış Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Veriler, bilgisayarda SPSS (versiyon 11.0) programında yüzde, ortalama, madde analizi, cronbach alpha, temel bileşenler analizi (faktör analizi), korelasyon analizi, One Way Anova ve t-testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Sosyal Beceri Ölçeğinin Cronbach Alpha Katsayısı .83, Ghent Ebeveyn Davranış Ölçeğinin ise .87 bulunmuştur. Geçerlik ve güvenilirliğe yönelik yapılan istatistikler doğrultusunda ölçeklerin kullanılabilir oldukları belirlenmiştir. Araştırmaya katılan annelerin yas ortalaması 31.03 ± 5.14, çocukların yas ortalaması 5.4 ± 0.4 bulunmuştur. Annelerin Ghent Ebeveyn Davranışı Ölçeğinden aldıkları puanı annelerin öğrenim düzeyi, annelerin gelir getiren bir iste çalışma durumları, çocuğun yası, çocuğun okul öncesi eğitim alma durumu, çocuğun okul öncesi eğitimi ne kadar süre aldığının etkilediği belirlenmiştir. Annelerin ebeveyn davranışları ile çocuklarının öz bakım ve sosyal beceri düzeyleri arasında anlamlı, fakat zayıf düzeyde bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öz bakım becerilerine yönelik olarak çocukların el yıkama, diş fırçalama, oyuncaklarını toplama alışkanlığının olması durumları ile annelerin Ghent Ebeveyn Davranışı ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Sosyal becerilere yönelik olarak çocukların kurs, sportif, sanatsal, kültürel etkinliklere katılmaları, evde kendisinin kullandığı bilgisayar olması durumları ile annelerin Ghent Ebeveyn Davranışı ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; annelerin çocuklarına karsı olan olumlu, tutarlı davranışlarının, çocuklarının iyi alışkanlıklar kazanması ve öz bakım ve sosyal becerilerinin gelişmesine yönelik olanaklar sağlanması üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.Sonuç ve Öneriler: Sonuç olarak annelerin ebeveyn davranışlarını öğrenim düzeyleri, annelerin gelir getiren bir işte çalışma durumları, çocuklarının yaşı. çocuklarının okul öncesi eğitim alma durumu ve süresinin etkilediği belirlenmiştir. Annelerin ebeveyn davranışları ile çocuklarının öz bakım ve sosyal beceri düzeyleri arasında anlamlı, fakat zayıf bir ilişki olduğu ve annelerin olumlu, tutarlı ebeveyn davranışlarının çocuklarının iyi alışkanlıklar kazanması ve öz bakım ve sosyal becerilere yönelik olanakların sağlanması üzerine etkili olduğu saptanmıştır. Annelerin ebeveyn davranışlarını ölçmeye yönelik olarak kullanılan Ghent Ebeveyn ölçeğinin bu alanda yapılacak olan araştırmalarda kullanılabileceği ve çeşitli çocuk yaş gruplarında da uygulanması önerilmektedir.