Annelerde erken dönem uyumsuz şemalar ile 5-6 yaş çocuklarında öz disiplin ve yaşam doyumu ilişkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, annelerin erken dönemde yaşadıkları uyumsuz şemaları ile 5-6 yaş grubundaki çocuklarının öz disiplin ve yaşam doyumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışma, nicel araştırma tekniklerinden ilişkisel tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın evrenini, 2022-2023 eğitim öğretim yılında İzmir ilinin Selçuk ilçe merkezinde ilköğretime bağlı anasınıflarına ve bağımsız anaokullarına devam eden 5-6 yaş çocukları ve onların anneleri oluşturmaktadır. Örneklem ise bu evren içinden maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi belirlenmiş 204 çocuk ve annesinden oluşmaktadır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği-Kısa Form 3(YŞÖ-KF3), Yaşam Doyumu Ölçeği ve Öz Disiplin Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde betimleyici analizler, korelasyon analizleri, regresyon analizleri yapılmıştır. Betimleyici analiz sonuçlarına göre annelerin en yüksek erken dönem uyumsuz şeması ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim boyutunda iken, en düşük erken dönem uyumsuz şeması terk edilme boyutundadır. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda 5-6 yaş çocukların öz disiplinlerinin annelerin erken dönem uyumsuz şema boyutlarından duygusal yoksunluk, karamsarlık, sosyal izolasyon, duyguları bastırma, onay arayıcılık, iç içe geçme, ayrıcalıklık, kendini feda, terk edilme, cezalandırma, tehditler karşısında dayanıksızlık ile negatif yönde anlamlı düzeyde ilişkili olduğu görülmektedir. Regresyon analizleri sonuçları da annelerin erken dönem uyumsuz şemalarının 5-6 yaş çocuklarının öz disiplin varyansına katkısının anlamlı ve yaklaşık %14 oranında olduğunu, yaşam doyumu varyansına katkısının anlamlı ve %23 oranında olduğunu göstermektedir. Çalışma sonuçları annelerin erken dönem uyumsuz şemalarının çocuklarının öz disiplinleri ve yaşam doyumları üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda elde edilen bulgular alan yazın ışığında tartışılmış ve ilgililere önerilerde bulunulmuştur.

The aim of this study was to examine the relationship between mothers' early maladaptive schemas and their 5-6 year old children's self-discipline and life satisfaction. The study was conducted with the relational survey method, one of the quantitative research techniques. The universe of the study consists of 5-6 year old children and their mothers who attend primary schools and independent kindergartens in the Selçuk district center of İzmir province in the 2022-2023 academic year. The sample consisted of 204 children and their mothers who were selected from this population using maximum variation sampling method. Personal Information Form, Young Schema Scale-Short Form 3 (SCS-SF3), Satisfaction with Life Scale and Self-Discipline Scale were used to collect the data of the study. Descriptive analyses, correlation analyses and regression analyses were used to analyze the data obtained in the study. According to the descriptive analysis results, the highest early maladaptive schema of the mothers was in the dimension of privilege/insufficient self-control, while the lowest early maladaptive schema was in the dimension of being singled out. As a result of the correlation analyses, it is seen that the self-discipline of 5-6 year-old children is significantly negatively correlated with emotional deprivation, pessimism, social isolation, suppression of emotions, approval-seeking, intertwining, privilege, self-sacrifice, abandonment, punishment, and vulnerability to threats among the early maladaptive schema dimensions of mothers. The results of regression analyses show that the contribution of mothers' early maladaptive schemas to the variance of 5-6 year old children's self-discipline is significant and approximately 14%, and the contribution to the variance of life satisfaction is significant and 23%. The results of the study show that mothers' early maladaptive schemas are effective on their children's self-discipline and life satisfaction. In this context, the findings obtained in this study were discussed in the light of the literature and suggestions were made to those concerned.