Türkiye’deki ilk anarşist dergilerin fikri tarihine genel bir bakış

Abstract

Bu çalışma, Türkiye'de neşredilen anarşist yayınların içerik analizi yoluyla, anarşist düşüncenin evrimini ve bu dergilerdeki münazaraların anarşizmin ideolojik gelişimine etkilerini incelemeyi hedeflemektedir. İncelenen dergiler, anarşizmin Türkiye'deki ilk tezahürlerinin ahlaki bir çerçevede şekillendiğini, fakat zamanla politik bir boyut kazanarak ahlak ve politika arasında bir denge arayışına girdiğini göstermektedir. Erken dönem anarşist yayınlarında, anarşist ideolojinin yerel bağlamda nasıl yeniden yorumlandığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu bağlamda, Kürt sorunu ve İslam ile ilgili tartışmalar, anarşizmin yerelleştirilmesi çabalarının belirgin örneklerini oluşturmaktadır. Teknoloji ve bilim eleştirisi, bu dergilerin kendilerini diğer ideolojik akımlardan ayrıştırma gayretlerinin açık göstergelerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, iktidar ve devlet mekanizmalarına yönelik eleştiriler, Michel Foucault'nun iktidar analizleri ışığında ele alınarak, iktidarın dışsal değil, içsel bir olgu olarak değerlendirilmesi yönünde önemli açılımlar sunmuştur. Çalışma, bireysel anarşizmin göz ardı edilmesi ve daha ziyade kolektif bir anarşizm anlayışının oluşturulmaya çalışıldığına işaret etmektedir.

This study aims to examine the evolution of anarchist thought and the impact of debates in anarchist publications on the ideological development of anarchism in Turkey through content analysis. The publications reveal that anarchism initially emerged within a moral framework in Turkey but gradually took on a political dimension, oscillating between the dilemmas of morality and politics. The early anarchist periodicals demonstrate attempts to reinterpret anarchist ideology within a local context. Discussions on the Kurdish issue and Islam are prominent examples of efforts to localize anarchism. Critiques of technology and science serve as clear indicators of these periodicals' attempts to distinguish themselves from other ideological currents. Moreover, critiques of power and state mechanisms, informed by Michel Foucault's power analyses, have offered significant openings by considering power as an internal rather than an external phenomenon. The study points to the neglect of individualist anarchism in favor of constructing a more collective understanding of anarchism. Keywords: