Görsel sanatlar dersinde atık malzeme kullanımıyla sürdürülebilir sanat uygulamaları

Abstract

Dünyada nüfus artışı ile birlikte hızla ilerleyen sanayi ve teknolojinin gelişimi, bireylerin yaşam kalitesini arttırmıştır. Ancak tüketimin artması, atık artışını da beraberinde getirmiştir. Atık malzemelerin artması, doğanın kendini yenilemesi ve koruması bakımından kolay olmamakta ve hatta çevresel tahribatlar oluşturmaktadır. Doğal kaynakların yenilenmesi ve çevre sürdürülebilirliği için tüm bireylerin çevre kirliliğine neden olan her türlü atık malzemenin geri dönüşüm sayesinde yeniden doğaya kazandırılmasına yönelik çevre bilinci ve eğitimine sahip olmaları önemlidir. Sürdürülebilir çevre eğitimi, birçok alanda olduğu gibi sanat alanında da bireylerin üzerinde etkili olmaktadır. “Görsel Sanatlar Dersinde Atık Malzeme Kullanımıyla Sürdürülebilir Sanat Uygulamaları” başlığı altında sürdürülen bu çalışmanın amacı; görsel sanatlar dersinde doğaya zarar veren atık malzemeleri sanatsal amaçlı kullanarak öğrencilerin yaratıcılık düzeylerini ve çevre bilinci üzerine etkilerinin tespit edilmesidir. Bu araştırmada, 7. sınıf öğrencilerinin görsel sanatlar dersinde atık malzeme kullanımıyla sürdürülebilir sanat uygulamaları yapılmıştır. Öğrencilerin kullandıkları malzemeler ile çalışmaya olan ilgileri, tutumları ve çevresel farkındalıklarını belirlemek için nitel yönteme dayalı bütüncül tek durum deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 2022 2023 eğitim öğretim yılında Kütahya ili, Simav ilçesinde yer alan Hisarbey Ortaokulu’nda 7. sınıf görsel sanatlar dersine katılan, 16 kız ve 14 erkek olmak üzere 30 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışma için hazırlanan veri toplama araçlarından; doküman inceleme, görüntü kaydı (fotoğraf), ön ve son görüşme formları, öğrenci uygulamaları ve ürün değerlendirme vii formundan yararlanılmıştır. Görüşme ve ürün değerlendirme formları için konu hakkında uzman görüşüne başvurulmuş, uzmanlardan gelen dönütler sonrasında son haline getirilmiştir. Görüşme formundan elde edilen veriler içerik analizi, ürün değerlendirme formundan elde edilen veriler içerik ve betimsel analizi ile yorumlanmıştır. Araştırma bulgularına göre; görsel sanatlar dersinde doğal kaynakların kullanımı ve çevre bilinci konusunda farkındalık kazanmaları, atık malzemeler ile sürdürülebilir sanat kapsamında öğrencilerin kendini ifade etme ve yaratıcılığı geliştirmesi yönünde olumlu katkılar sağlayabileceği düşünülmektedir. Görsel sanatlar dersinde sürdürülebilir sanat kapsamında; farklı boyut, renk ve şekillerdeki atık nesneleri kompozisyon oluşturma, atık malzemeleri yerleştirme ve yapıştırma, duyguları kısa sürede ifade ederek iki boyutlu sanatsal uygulamaların görselleştirilmesiyle öğrencilerin, kendini ifade etme, özgün çalışma yeteneği, ekolojik duygu kazanma, yaratıcılığının ve uygulama becerilerinin geliştirilmesi, ilgi ve tutumlarını arttırılması planlanmıştır. Atık malzemelerin kullanımıyla sürdürülebilir atık malzeme ve çevre bilincini oluşturmada disiplinler arası eğitim ve öğretim ile öğrencilerin hayat boyu öğrenmelerine katkı sağlayacaktır.

The development of industry and technology, along with the rapid increase in the world population, has improved individuals' quality of life. However, the increase in consumption has also led to a rise in waste. The increase in waste materials makes it difficult for nature to renew and protect itself, and even causes environmental degradation. For the renewal of natural resources and environmental sustainability, it is important for all individuals to have environmental awareness and education aimed at reclaiming all types of waste materials that cause environmental pollution through recycling. Sustainable environmental education, as in many areas, also affects individuals in the field of art. The purpose of this study, titled “Sustainable Art Practices with the Use of Waste Materials in Visual Arts Lessons,” is to examine the effects on students' creativity levels and environmental awareness by using waste materials that harm nature for artistic purposes in visual arts lessons. In this study, sustainable art practices were carried out with 7th grade students using waste materials in their visual arts lessons. An action research design based on qualitative methods was used to determine students' interest, attitudes, and environmental awareness through the materials they used. The study group consisted of 30 students, including 16 girls and 14 boys, who participated in the 7th grade visual arts class at Hisarbey Middle School in the Simav district of Kütahya province during the 2022 2023 academic year. Data collection tools prepared for the study included document analysis, image recording (photographs), pre and post interview forms, students' practical works, and a product evaluation form. Expert opinions were sought for the interview and product evaluation forms. Data obtained from the interview form were analyzed using content analysis, and data obtained from the product evaluation form were analyzed using content and descriptive analysis. ix According to the research findings, raising awareness about the use of natural resources and environmental consciousness in visual arts lessons can positively contribute to students' self--expression and creativity by using waste materials within the scope of sustainable art. In the scope of sustainable art in visual arts lessons, it is planned to enhance students' self--expression, originality, ecological feelings, creativity, and application skills by creating compositions with waste objects of different sizes, colors, and shapes, arranging and gluing waste materials, and visualizing two--dimensional artistic works that express emotions quickly. The use of waste materials in sustainable art practices and environmental awareness will contribute to students' lifelong learning through interdisciplinary education and teaching.