Vergi türlerinin gelir dağılımı üzerindeki etkisi

Abstract

Maliye politikasının en önemli araçlarından olan vergilerin gelir, servet ve mal ve hizmetler üzerinden alınmasının çeşitli etkileri vardır. Makroekonomik hedefler için vergilendirmenin gelir dağılımı üzerinde belirleyici etkileri bulunmaktadır. Bu çalışma vergi türlerinin gelir dağılımına nasıl etki ettiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda 38 ülkeden oluşan seçilmiş ülke grubu ile 2003-2019 yıllarını kapsayan panel veri analizi yapılmış, ülkelerin gelir, servet ve harcamalar üzerinden alınan vergilerin gelir dağılımına etkisi ölçülmüştür. Sonuç olarak seçilen ülkelerde harcamalar üzerinden alınan vergilerin gelir dağılımını bozduğu, gelir ve servet üzerinden alınan vergilerin gelir dağılımını iyileştirdiğine ulaşılmıştır. Türkiye için 2014-2020 yıllarını kapsayan analiz İBBS 1. Düzey ve 2. Düzey olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. 1. Düzeyde anlamlı sonuçlar bulunamamıştır. 2. Düzeyde ise teoriyle uyumlu olarak seçili ülke grubuyla oluşturulan model ile benzer sonuçlar bulunmuştur. Harcamalar üzerinden alınan vergiler gelir dağılımını bozarken, gelir ve servet üzerinden alınan vergilerin gelir dağılımını düzelttiği görülmüştür.

The various impacts of levying taxes on income, wealth, and goods and services, which are among the most significant tools of fiscal policy, have diverse effects. Taxation has decisive effects on income distribution, which is crucial for macroeconomic objectives. This study aims to analyze how different types of taxes affect income distribution. In this context, panel data analysis covering the years 2003-2019 and a selected group of 38 countries was conducted to measure the impact of taxes levied on income, wealth, and expenditures on income distribution. As a result, it was found that taxes on expenditures worsen income distribution, while taxes on income and wealth improve income distribution in the selected countries. For Turkey, the analysis covering the years 2014-2020 consists of two stages: the first stage (Level 1) did not yield significant results, whereas the second stage (Level 2) produced results consistent with the theory using the model constructed with the selected group of countries. It was observed that taxes on expenditures worsen income distribution, while taxes on income and wealth improve income distribution.