Böbrek nakli alıcılarında sosyo-ekolojik modele göre fiziksel aktivite düzeyi ve etkileyen faktörler arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Böbrek nakli alıcılarında fiziksel aktivite düzeyi ve etkileyen faktörler arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlandı. Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırma örneklemini Haziran 2019-Ekim 2020 yılları arasında iki üniversite hastanesinde böbrek nakli olmuş ve ayaktan takibi yapılan hastalar oluşturdu. Araştırma verilerinin toplanmasında Bilgi Formu, Uluslararası Fizik Aktivite Ölçeği Kısa Formu (UFAA), Yaşam Kalitesi Kısa Form (SF-36), Çok Boyutlu Yorgunluk Envanteri, Algılanan Elde Edilebilir Destek Ölçeği (AED) kullanıldı. Araştırmada değişkenler sosyo-ekolojik modele göre kategorize edildi. Araştırma analizinde tanımlayıcı istatistikler (yüzde ve sayı), pearson korelasyon analizi, bağımsız değişkenlerde t testi ve tek yönlü varyans analizi (One-way ANOVA) kullanıldı. Hastaların %36.5’inin fiziksel aktivite düzeyinin inaktif, %21.2’sini minimal aktif ve %42.3’ünün minimum aktif olduğu belirlendi. Hastaların fiziksel aktivite düzeyini öğrenim durumu, fiziksel aktiviteye engel hastalık varlığı, çalışma durumu, sigara kullanımı, kronik hastalık varlığı etkilemektedir. Etkileyen bu faktörler, sosyo-ekolojik modelin içerisinde yer alan hastayla ilişkili faktörler, mikro ve makro düzeydeki faktörlerdir. Araştırmada değişkenlerin sosyo-ekolojik modele göre açıklanması böbrek nakli alıcılarında fizik aktivite, yorgunluk, sosyal destek ve yaşam kalitesi düzeyini inceleyen çalışmalara yeni bakış açısı sağlamaktadır.