Kariyer yönetimine ilişkin farklı ülkelerdeki modeller ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı farklı ülkelerin kariyer yönetimlerini ve Türkiye’deki kariyer yönetimi sistemine ilişkin öğretmenlerin görüşlerini incelemektir. Çalışma nitel araştırma modellerinden durum çalışması olarak desenlenmiştir. Buna göre, araştırmada farklı ülkelerin kariyer yönetim sistemleri araştırılmış, Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı’nda (PISA) başarılı olan Finlandiya, Avustralya, Kanada, Almanya, Japonya, Singapur, İngiltere ve ABD ülkeleri seçilerek doküman inceleme yöntemiyle incelenmiştir. Türkiye’deki kariyer yönetimi sistemine ilişkin öğretmenlerin görüşleri ise öğretmenlerle gerçekleştirilen yüz yüze görüşmelerden elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 2023-2024 eğitim öğretim yılında Denizli’nin Merkezefendi, Pamukkale ve Honaz ilçelerindeki farklı kademelerde görev yapmakta olan ve maksimum çeşitleme örneklemesi yolu ile belirlenen 6 okul yöneticisi ve 12 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak 3 sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak işlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, çalışmaya dahil olan ülkelerin öğretmenlik kariyer basamakları uygulamalarının hemen hemen hepsinde benzer kriterlere sahip olduğu; öğretmenlerin lisans mezunu olmalarının ardından bir adaylık sürecine girdikleri ve bu süreçte almaları zorunlu olan mesleki yeterlilik belgeleri olduğu; kariyer yapısını şekillendiren en önemli etkenin kıdem olduğu; bazı ülkelerde eyaletler arası farklılıklar olsa da daha çok, çok yapılı kariyer yapısının tercih edildiği sonucuna varılmıştır. Bunun yanında, öğretmenlerin Türkiye’deki kariyer basamakları sisteminin asıl amacından saptığını, öğretmenlerin mesleki gelişimlerine katkı sağlamadığını ve verilen unvanların etkisiz kaldığını düşündükleri ortaya çıkmıştır. Bu eleştirilere bağlı olarak yapılan öğretmen önerilerinin değerlendirilerek iyileştirmeler yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

The aim of this study is to examine the career management systems of different countries and teachers' views on the career management system in Turkey. The study was designed as a case study from qualitative research models. Accordingly, career management systems of different countries were investigated. These countries are Finland, USA, Canada, Germany, Japan, Japan, Singapore, Singapore, England and Australia, which are successful in the Program for International Student Assessment (PISA). The systems of these countries were analyzed through document analysis method. Teachers' views on the career management system in Turkey were obtained from face-to-face interviews with teachers. The study group of the research consists of 6 school administrators and 12 teachers working at different levels in Merkezefendi, Pamukkale and Honaz districts of Denizli in the 2023-2024 academic year and determined by maximum variation sampling. A semi-structured interview form consisting of 3 questions was used as a data collection tool. The data obtained from the interviews were processed using descriptive analysis method. According to the results of the research, it was concluded that almost all of the countries included in the study have similar criteria in the implementation of teaching career steps; teachers enter a candidacy process after graduating from undergraduate programs and have professional qualification certificates that they are required to obtain in this process; seniority is the most important factor shaping the career structure; and although there are differences between states in some countries, a multi-structured career structure is preferred. In addition, it was revealed that teachers thought that the career ladder system in Turkey deviated from its original purpose, did not contribute to the professional development of teachers and that the titles given were ineffective. Based on these criticisms, it was concluded that teacher suggestions should be evaluated and improvements should be made.