Muhammed El-Kürdî'nin Hâşıye Alâ İmtihâni’l-Ezkiyâ’ isimli eserinin tahkik ve değerlendirmesi

Abstract

Muhammed El-Kürdî'nin Hâşıye Alâ İmtihâni’l-Ezkiyâ isimli eseri Arap dili grameri bakımından büyük ehemmiyete haizdir. Çünkü Hâşiye’nin sahibi İmam Kürdi ve (İmtihânü’l-Ezkiyâ’) metninin müellifi İmam Birgivi'nin Arap gramer literatürüne katkı ve tesirleri inkar edilemez. Bu çalışmada, söz konusu el yazması halindeki eser tahkik edlecek ve esere dair bir inceleme sunulacaktır. Çalışmamızda ilk olarak eserin iki nüshası arasında karşılaştırma yaptık: 1. Marmara Üniversitesi Kütüphanesi nüshası, eksiksiz tam bir nüsha olup, el yazmaları bölümünde (675) demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. 2. Süleymaniye Kütüphanesi nüshası da eksiksiz tam bir nüsha olup, Giresun bölümünde (157) demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Sonrasında, araştırmamızı bir giriş ve dört bölüm olarak ayırdık ve şu şekilde yapılandırdık: 1. Giriş: Araştırmanın konusu, yöntemi, özeti, önsöz, rumuz ve kısaltmalar. 2. Birinci Bölüm: Şerh konusu olan İmam Muhammed Kürdi'nin biyografisi. 3. İkinci Bölüm: Kitabın tanıtımını (ismi, muhtevası, yazılış nedeni, nüshalar arasındaki farklar ve şerhteki üslubu). 4. Üçüncü Bölüm: Tahkikte uyguladığımız yöntem. 5. Dördüncü Bölüm: Haşiye metninin tahkiki, âyet-i kerimelerin ve hadis-i şeriflerin tahrici, şiirlerin atıfları, öncü şahsiyetlerin biyografileri, nüshalar arasındaki farkların karşılaştırılması, aralarındaki farkların zikredilmesi, ek notların dipnotlara taşınması ve müellif haşiyesi ile muhakkık haşiyesinin farklılıklarını belirtmek için (minhu) tabirinin kullanımı.

This manuscript, "Hashiyat al-Kürdî on Imtihan Al-Azkia", holds significant importance due to the esteemed status of both Imam al-Kürdi, author of the commentary, and Imam Al-Barkiwi, author of the original text "Imtihan Al-Azkia," in the Arabic library. In this abstract, we will provide a brief overview of this work, which we approached as follows: Initially, we encountered two manuscripts: 1. A complete manuscript from Marmara University, registered as number 675 in the Manuscripts Department. 2. Another complete manuscript from the Sulaymaniyah Library, registered as number 157 in the Giresun section. Subsequently, our research was structured into an introduction and four chapters as follows: 1. Introduction: Includes subject, method and a summary of the research, introduction, symbols, and abbreviations. 2. Chapter One: Containing a biography of Imam Muhammad al-Kürdi, the author of the commentary, which is the subject of the study. 3. Chapter Two: Provides an introduction to the book its title, content, purpose of writing, and differences between the manuscripts, along with the style of the commentary. 4. Chapter Three: Presenting our research methodology. 5. Chapter Four: It includes the text of the commentary with scholarly verification and citation of Quranic verses and Prophetic traditions, attribution of poetic verses, biographical sketches, comparison of versions, noting differences, in addition to validating marginal notes by relocating them to footnotes, with the mention of the word "from him" to distinguish between the author's commentary and the editor's commentary.