Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ödediği aylıklar içinde ölüm aylığının yeri ve devlete olan mali yükü

Abstract

Bu çalışmada Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) bütçesindeki ölüm aylıklarının yeri incelenmiştir. Sosyal güvenlik kanunları değişmesi ölüm aylığı bağlanması şartlarının da değişmesine neden olmuştur. Yapılan incelemeler sonucu ölüm aylığı bağlanmasında, kanunlarda oluşan boşluklardan yararlanılarak SGK’nın zarara uğratıldığı düşünülmektedir. Bu boşluklardan yararlanarak haksız kazanç elde eden kişiler kurum tarafından görevlendirilen denetmenler tarafından zaman zaman yapılan çalışmalarla tespit edilerek gerekli cezai yaptırımlar uygulanmaktadır. Ancak tespit edilemeyen kişiler, haksız kazanç sağlayarak ölüm aylıklarını almaya devam etmektedir. SGK’yı zarara uğratan en önemli haksız kazanç kalemlerinden birinin anlaşmalı boşanma olarak adlandırılan durum olduğu tahmin edilmektedir. Evli olmayan veya boşanan, çalışmayan her kız çocuğuna ölüm aylığı bağlanmaktadır. Bu durum, bazı kız çocuklarının eşlerinden anlaşmalı olarak boşanmasına neden olmakta ve devleti zarara sokmaktadır. Anlaşmalı boşanma kavramı, anne ve babadan ölüm aylığı bağlanması için kâğıt üzerinde yani kanuni olarak boşanma gerçeklemiş olmasına rağmen fiziki olarak evliliğin devam etmesi durumudur. Anlaşmalı boşanarak ölüm aylığı bağlananların sayısı tam olarak bilinememektedir. Bu proje çalışmasında, SGK verilerinden yararlanılarak SGK’nın ödediği aylıklar içinde ölüm aylığının yeri ve devlete olan mali yükü incelenmiştir.

This study analyzes the place of death pensions in the budget of the Social Security Institution of Türkiye (SGK). Changes in social security laws have led to changes in the conditions for death pensions. As a result of the examinations made, it is thought that the SGK is harmed by taking advantage of the gaps in the laws in the granting of death pensions. Persons who make unfair gains by taking advantage of these loopholes are identified by the auditors assigned by the institution from time to time and the necessary penal sanctions are imposed. However, people who cannot be detected continue to receive death pensions by making unfair gains. It is estimated that one of the most important unfair gain items that cause losses to SGK is the so-called consensual divorce. A death pension is granted to every unmarried or divorced girl who is not working. This situation causes some girls to divorce their husbands by agreement and causes losses to the state. The concept of consensual divorce is the situation where the marriage continues physically, even though the divorce has taken place on paper, that is, legally, in order to receive a death pension from the mother and father. The exact number of people who are granted death pension after an consensual divorce is not known. In this study, the place of death pension within the pensions paid by SGK and its financial burden on the state were analyzed by utilizing SGK data.