Okuduğu Anlama için Tanımlanmış Bilişsel Düzeyler Nelerdir? Geniş Ölçekli Ölçme Uygulamalarının Okuduğunu Anlama Çerçevelerine Dayalı Bir İnceleme

Abstract

Bu araştırmanın amacı uluslararası okuduğunu anlama çerçevelerinin öğretmenler ve öğrenciler tarafından öğrenme, öğretim, ölçme ve geribildirim süreçlerinde kullanılabilecek açık ve özet bir sentezini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda National Assessment of Educational Progress [NAEP], Programme for International Student Assessment [PISA], Progress in International Reading Literacy Study [PIRLS]) okuduğunu anlama çerçevelerine göre okuduğunu anlamanın tanımları ve tanımlarda yıllar içinde gerçekleşen değişimler incelenmiştir. İnceleme sonucunda çerçevelerde açıkça ifade edilmiş bilgileri hatırlama, yorumlama ve bütünleştirme ile yansıtma ve değerlendirme bilişsel düzeylerinin ortak biçimde yer aldığı bulunmuştur. Bu üç düzey tüm çerçevelerde en baştan beri varlığını sürdürmektedir. Bu bulgu öğretmenlerin sınıf içinde öğrencileri okudukları metinlerde bu üç bilişsel düzeyde düşünmelerini sağlayacak çeşitlikte soru ve görevler kullanmaları gerektiğine işaret etmektedir. Ayrıca, çerçevelerde yapılan güncellemelerde okuduğunu anlamanın tanımında meydana gelen önemli iki değişikliğin olduğu görülmüştür. Bunlardan biri okunanlardan anlaşılan bilgilerin bir problemi çözmek, bir yazı ya da konuşma gibi ürün oluşturmak gibi amaçlarla kullanılması ve uygulanmasına karşılık gelen yeni bir bilişsel düzeyin eklenmesidir. Bir diğeri de dijital ortamlarda sıklıkla birden fazla metne dayalı okumalarda kullanılan okuduğunu anlama becerilerini göz önünde bulunduran güncellemelerin yapılmasıdır. Araştırma kapsamında geniş ölçekli ölçme uygulamalarının okuduğunu anlama çerçeveleri üzerinde yürütülen inceleme okuduğunu anlamanın tanımının ve dolayısıyla ölçülmesinde kullanılan görev ve soruların yıllar içinde değişim gösterdiğini ortaya koymuştur.