Öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine ilişkin algıları ile öğrenme ortamına ilişkin algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Eğitim ile ilgili alanyazın incelendiğinde, yeni nesilleri yetiştirme görevini üstlenen öğretmenlerin aldığı eğitimin niteliğinin önemli bir konu olarak ele alındığı görülmektedir. Bununla birlikte, alanyazında öğrenme ortamının ve öğretim yeterliklerinin tüm öğrenim düzeylerinde eğitimin çıktılarını olumlu ya da olumsuz biçimde etkilediği belirtilmektedir. Bu bağlamda, öğretmen yetiştirme sürecinde öğrenme ortamı algısı ve öğretim yeterlikleri değişkenlerinin öğretmen eğitiminin niteliğini etkileyebileceği düşünülmektedir. Alanyazında öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının öğretme-öğrenme sürecinde, öğrenme ortamlarını oluşturma ve öğrenme ortamlarında kılavuzluk yapma görevlerinin olduğu görülmektedir. Bu nedenle öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine yönelik algıları ile öğrenme ortamına yönelik algıları arasında bir ilişki olabileceği düşünülmektedir. Alanyazın incelendiğinde bu değişkenleri ele alan farklı çalışmaların bulunduğu ancak bu çalışmaların kısıtlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine ilişkin algıları ile öğrenme ortamına ilişkin algıları arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır ve veriler araştırmacı tarafından oluşturulan "Kişisel Bilgi Formu" ve "Öğretim Elemanlarının Öğretim Yeterliklerini Değerlendirme Ölçeği" (Doğanay, Yeşilpınar-Uyar, Dinçer, Karaçoban, 2021) ve "Üniversite Öğrencileri İçin Öğretme-Öğrenme Ortamı Algısı Ölçeği" (Ekinci, 2008) aracılığıyla elde edilmiştir. Araştırmanın örneklemi Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde bulunan farklı öğretmenlik bölümlerinin, farklı sınıf düzeylerinde 2023-2024 öğretim döneminde öğrenimlerine devam eden 468 kadın, 169 erkek toplam 637 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırmanın alt problemlerinin analizinde ağımsız örneklemler t testi, tek yönlü varyans analizi (One Way ANOVA) ve Pearson momentler çarpımı korelasyonu tekniklerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular incelendiğinde, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine ilişkin algılarının yüksek düzeyde, öğrenme ortamına ilişkin algılarının orta düzeyde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının öğretim elemanlarını öğretime hazırlık ile öğrenci merkezli öğretim ve değerlendirme boyutlarında orta düzeyde yeterli biçimde algıladıkları, etkili sunum ile sınıf içi ve sınıf dışı iletişim boyutlarında yüksek düzeyde yeterli biçimde algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının öğrenme ortamının alt boyutları olan öğretme ve öğrenme etkinlikleri ile değerlendirme boyutuna yönelik algılarının orta düzeyde olduğu, tamamı ters maddelerden oluşan iş yükü boyutuna yönelik algılarının düşük düzeyde olduğu bulunmuştur. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine ve öğrenme ortamına yönelik algılarının cinsiyet, yaş, akademik ortalama, öğrenim görülen bölüm ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre anlamlı biçimde farklılaştığı bulunmuştur. Bununla birlikte cinsiyet değişkeni açısından ortaya çıkan farklılaşmanın etki büyüklüğünün zayıf düzeyde olduğu bulunmuştur. Araştırmanın örneklemini oluşturan kadın öğretmen adayı sayısının erkek öğretmen sayısından fazla olduğu görülmektedir. Bu nedenle yaş, akademik ortalama, öğrenim görülen bölüm ve sınıf düzeyi gibi değişkenlerinin, cinsiyet değişkeni açısından ortaya çıkan farklılaşmanın kaynağı olduğu düşünülmektedir. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan öğretmen adaylarının öğretim elemanlarının öğretim yeterliklerine yönelik algıları ile öğrenme ortamına yönelik algıları arasında pozitif yönlü çok güçlü bir ilişkinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, öğretim yeterliklerinin ve öğrenme ortamının alt boyutları arasında pozitif yönlü ilişkiler bulunurken, tamamı ters maddelerden oluşan öğrenme ortamının iş yükü alt boyutu ile öğretim yeterliklerinin alt boyutları arasında negatif yönlü ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

When examining the literature on education, it is evident that the quality of education received by teachers, who bear the responsibility of nurturing future generations, is considered a significant issue. Additionally, the literature indicates that the learning environment and teaching competencies can positively or negatively affect educational outcomes at all levels of education. In this context, it is thought that perceptions of the learning environment and teaching competencies may impact the quality of teacher education during the teacher training process. The literature also reveals that teachers and instructors play a role in creating and guiding learning environments during the teaching-learning process. Therefore, it is believed that there may be a relationship between pre-service teachers' perceptions of instructors' teaching competencies and their perceptions of the learning environment. Upon examining the literature, it is seen that there are different studies addressing these variables, but such studies are limited in number. The purpose of this study is to examine the relationship between pre-service teachers' perceptions of instructors' teaching competencies and their perceptions of the learning environment in terms of various variables. The relational survey model was used in the study, and the data were obtained through a "Personal Information Form" created by the researcher, the "Instructors' Teaching Competencies Evaluation Scale" (Doğanay, Yeşilpınar-Uyar, Dinçer, Karaçoban, 2021), and the "Perception of Teaching-Learning Environment Scale for University Students" (Ekinci, 2008). The sample of the study consists of 637 pre-service teachers, 468 female and 169 male, from various teacher training departments at Pamukkale University's Faculty of Education, continuing their education in different grade levels during the 2023-2024 academic year. Independent samples t-test, one-way ANOVA, and Pearson product-moment correlation techniques were used to analyze the sub-problems of the research. The findings obtained from the study indicate that the pre-service teachers participating in the research have a high level of perception of instructors' teaching competencies and a moderate level of perception of the learning environment. It was concluded that the pre-service teachers perceived the instructors as moderately competent in the dimensions of preparation for teaching, student-centered teaching, and assessment, and as highly competent in the dimensions of effective presentation and communication both inside and outside the classroom. Furthermore, the pre-service teachers' perceptions of the sub-dimensions of the learning environment, such as teaching and learning activities and assessment, were found to be moderate, while their perceptions of the workload dimension, which consists entirely of reverse items, were found to be low. The study found that the pre-service teachers' perceptions of instructors' teaching competencies and the learning environment significantly differed according to variables such as gender, age, academic average, the department studied, and grade level. However, the effect size of the differences arising from the gender variable was found to be weak. It is observed that the number of female pre-service teachers in the study sample is higher than that of male pre-service teachers. Therefore, it is thought that variables such as age, academic average, department studied, and grade level are the sources of the differences arising from the gender variable. The study concluded that there is a very strong positive relationship between the pre-service teachers' perceptions of instructors' teaching competencies and their perceptions of the learning environment. Additionally, while positive relationships were found between the sub-dimensions of teaching competencies and the learning environment, negative relationships were found between the workload sub-dimension of the learning environment, which consists entirely of reverse items, and the sub-dimensions of teaching competencies.