Sahtekar fenomeninin yordayıcıları olarak ebeveynleşme ve toplumsal cinsiyet rolleri tutumu

Abstract

Bu çalışma, ebeveynleşme ve toplumsal cinsiyet rollerinin sahtekar fenomenini yordama durumlarını incelemektedir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemi toplam 521 kişiden oluşmaktadır. Katılımcıların 345'i kadın, 176'sı erkek katılımcıdır. Araştırma verileri Demografik Bilgi Formu, Clance'in Sahtekar Fenomeni Ölçeği, Ebeveynleşme Envanteri ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, ilk olarak bağımlı ve bağımsız değişkenlerin demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemek amacıyla bağımlı örneklemler için t-test ve tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmış, fark tespit edilen değişkenlerde farkın kaynağını görebilmek için Post-Hoc testleri kullanılmıştır. İlerleyen aşamada sahtekar fenomeninin ebeveynleşme ve toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumun ilişkisini görebilmek için basit ve çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde sahtekar fenomeni ile ebeveynleşmenin alt boyutları olan kardeş odaklı ebeveynleşme, ebeveyn odaklı ebeveynleşme ve algılanan yarar / uyumun cinsiyet, yaş ve eğitim seviyesine göre farklılaşmadığı, toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumun ise farklılaştığı bulunmuştur. Ek olarak sahtekar fenomeni ve toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutum ile algılanan yarar / uyumun ebeveyn tutumlarına göre farklılaştığı bulunurken kardeş odaklı ebeveynleşme ile ebeveyn odaklı ebeveynleşmenin ebeveyn tutumlarına göre farklılaşmadığı bulunmuştur. Sahtekar fenomeninin diğer değişkenler ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılan regresyon analizi sonucunda ebeveynleşme ve toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutum değişkenlerinin sahtekar fenomeninin yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu modelde en yüksek etkinin algılanan yarar / uyum değişkenine ait olduğu bulunmuştur. Araştırmanın sonuçları literatürde yer alan bulgular ile tartışılmıştır. Çalışma yalnızca Pamukkale Üniversitesinde öğrenim gören öğrenciler ile sınırlıdır. Bu sebeple çalışmanın farklı örneklemlerde yapılarak daha geniş popülasyondaki etkilerine bakılabilir. Sahtekar fenomeni ve ebeveynleşme kavramları ile ilgili Türkçe çalışmaların eksikliği dikkat çekmektedir. Bu kavramlar ile ilgili literatürü zenginleştirmek amacıyla yeni çalışmalar yapılması önerilmiştir.

This study examines the predictive roles of parentification and gender roles on the impostor phenomenon. The relational survey model was employed in the research. The sample of the study consists of 521 participants, with 345 being female and 176 being male. Data were collected using a Demographic Information Form, Clance's Impostor Phenomenon Scale, Parentification Inventory, and Gender Roles Attitude Scale. Initially, the findings were analyzed to determine whether dependent and independent variables differed according to demographic variables using paired samples t-tests and one-way analysis of variance (ANOVA). Post-Hoc tests were applied to identify the sources of differences where significant variances were found. In the subsequent phase, simple and multiple regression analyses were conducted to examine the relationship between the impostor phenomenon and attitudes towards parentification and gender roles. The results indicated that the impostor phenomenon and the sub-dimensions of parentification, namely sibling-focused parentification, parent-focused parentification, and perceived benefit/adaptation, did not vary according to gender, age, and education level, whereas attitudes towards gender roles did differ. Additionally, it was found that the impostor phenomenon and attitudes towards gender roles and perceived benefit/adaptation varied according to parental attitudes, whereas sibling-focused and parent-focused parentification did not vary according to parental attitudes. Regression analysis revealed that the variables of parentification and attitudes towards gender roles predicted the impostor phenomenon, with the highest effect observed in the perceived benefit/adaptation variable. The results of the study are discussed in relation to findings in the literature. The study is limited to students attending Pamukkale University. Therefore, conducting the study with different samples could provide insights into its effects on a broader population. The scarcity of Turkish studies on the impostor phenomenon and parentification is noted. It is recommended to conduct new research to enrich the literature on these concepts.