Üst gastrointestinal sistem kanamasında klinik ve laboratuvar verilerinin prognozla ilişkisi

Abstract

ÖZET Üst Gastrointestinal Sistem Kanamasında Klinik ve Laboratuvar Verilerinin Prognozla İlişkisi Dr. Hazan TOPRAK Acil servise sık başvuru nedenlerinden biri olan üst gastrointestinal sistem (GİS) kanaması, gelişmiş tanı ve tedavi edici endoskopik yöntemlere rağmen mortalite oranı %2-10 arasında değişen ciddi bir klinik tablodur. Ayrıca tekrar kanama, uzun süreli yatış, endoskopik/cerrahi girişim gerekliliği ve transfüzyon ihtiyacı olabilmesi nedeniyle de maliyeti yüksek bir hastalıktır. Risk faktörlerinin tanımlanması, uygun tedaviler ve kritik hastaların iyi yönetilmesiyle hastaların kötü sonlanım olasılığı azalmaktadır. İleri yaş, erkek cinsiyet, düşük sosyoekonomik düzey üst GİS kanamaları için tanımlanmış risk faktörleridir. Bu çalışmadaki amacımız; acil servise üst GİS kanama semptomları ile başvurup tanı alan hastaların başvuru anındaki klinik ve laboratuvar değerlerinin hastaneye yatış, otuz gün içinde tekrar başvuru ve otuz günlük mortaliteyi belirlemedeki değerini belirlemektir. Prospektif, kesitsel ve tanımlayıcı özellikte olan bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Hastanesi Erişkin Acil Servisi'nde 1 Temmuz 2022 ve 30 Haziran 2023 tarihleri arasındaki bir yıllık süreçte yapıldı. Dâhil edilme ve dışlama kriterleri uygulandıktan sonra 184 hastanın verileri analiz edildi. Yüzseksendört hastanın 117'si (%64) erkekti. Ortalama yaş 67,42±17,29 idi. Üst GİS kanaması tanısı alan hastalar mortalite açısından karşılaştırıldığında yaş, cinsiyet, vital bulgular, şok indeksi (Şİ), transfüzyon miktarları, laboratuvar bulguları ve Glasgow-Blatchford kanama skoru (GBS) gibi parametrelerin arasında anlamlı fark bulunamadı (tüm p >0,05). Tekrar başvuran grupta Şİ 0,87±0,22 olarak daha yüksekken, hemoglobin (HGB) değeri 8,18±2,61 g/dl, hematokrit (HTC) değeri %25,66±7,66 ve plateletkrit (PLC) değeri %40,81±19,58 ile tekrar başvurmayanlara göre daha düşüktü (tüm p <0,05). Bu değerlerden HGB ve PLC'nin düşüklüğünün tekrar başvuruyu arttırdığı görüldü (sırasıyla O.R.=0,793; p=0,041, O.R.=0,965; p=0,008). Acil servisten hastaneye yatış ve taburculuk karşılaştırıldığında, Şİ 0,78, protrombin zamanı (PT) 21,36±27,23 saniye ve kan üre azotu (BUN) 39,6±30,77 mg/dl ile yatış yapılan grupta daha yüksekken ortalama arteriyel basınç (OAB) 89,11±16,48 mmHg, platelet (PLT) değeri 253000±134282 /µl ve international normalized ratio (INR) 1,85±2,6 ile yatış yapılan grupta daha düşüktü (tüm p <0,05). Bunlardan sadece BUN değerinin yüksek olması hastaneye yatışı arttırmaktadır (O.R.=1,025; p=0,018). Üst GİS kanaması olan hastalarda incelediğimiz parametreler arasında 30 günlük mortaliteyi etkileyen faktör bulamadık. Üst GİS kanaması semptomu ile 30 gün içinde tekrar başvuran hastaların Şİ değeri tekrar başvurmayanlara göre daha yüksekken HGB, HTC ve PLC değerleri daha düşüktür. Bunlardan HGB ve PLC değerinin düşüklüğü tekrar başvuruyu etkilemektedir. Bu hastalardan hastaneye yatanlarda Şİ, PT ve BUN değerleri taburcu olanlara göre daha yüksekken OAB, PLT ve INR değerleri daha düşüktür. Bunlardan BUN değerinin yüksekliği acil servisten hastaneye yatışı arttırmaktadır.

ABSTRACT The Relationship Between Clinical and Laboratory Data with Prognosis in Upper Gastrointestinal System Bleeding Dr. Hazan TOPRAK Upper gastrointestinal (GI) bleeding, which is one of the common causes of emergency department (ED) visits, is a serious clinical entity with mortality rates of 2-10% despite advanced diagnostic and therapeutic methods. This disease has high costs due to rebleeding, prolonged hospitalization, the need for endoscopic/surgical intervention and transfusions. Advanced age, male gender and low socioeconomic status are defined risk factors for upper GI bleeding. Identification of risk factors of poor outcome is critical in these patients. The aim of this study is to determine the value of clinical and laboratory values at admission in determining hospitalization, readmission within thirty days and thirty-day mortality in patients admitted to the ED with upper GI bleeding symptoms. This prospective, cross-sectional and descriptive study was conducted in the adult ED of Pamukkale University Hospital during the one-year period (July 1, 2022-June 30, 2023). After revision of inclusion and exclusion criteria 184 patients' data were analyzed for endpoints. One hundred and seventeen patients (64%) were male. The mean age was 67.42±17.29 years. When patients diagnosed with upper GI bleeding were compared in terms of mortality, no significant difference was found between the two groups in all parameters such as age, gender, vital signs, shock index (SI), transfusion amounts, laboratory data and Glasgow-Blatchford Score (GBS) (all p >0.05). In the readmitted group, the SI was higher (0.87±0.22); the hemoglobin (HGB) (8.18±2.61 g/dl), hematocrit (HTC) (25.66±7.66%) and plateletcrit (PLC) (40.81±19.58%) was lower than in the non-readmitted group (all p <0.05). Of these values, lower HGB and PLC increased readmission (O.R.=0.793; p=0.041, O.R.=0.965; p=0.008). In terms of hospitalization and discharge status, the SI (0.78), prothrombin time (PT) (21.36±27.23 seconds) and blood urea nitrogen (BUN) (39.6±30.77 mg/dl) were higher in readmission group, while in the hospitalized group mean arterial pressure (MAP) (89.11±16.48 mmHg), platelet (PLT) of 253000±134282 /µl and international normalized ratio (INR) (1.85±2.6) values were lower (all p <0.05). Only BUN value increased hospitalization (O.R.=1.025; p=0.018). Among the parameters we examined in patients with upper GI bleeding, we did not find any factor affecting 30-day mortality. Patients who were readmitted within 30 days with symptoms of upper GI bleeding had a higher SI value than those who were not readmitted, while HGB, HTC and PLC values were lower. Among these, lower HGB and PLC values affect readmission. In hospitalized patients with upper GI bleeding, the values of SI, PT and BUN were higher, while the values of MAP, PLT and INR were lower than those who were discharged. Of these, only higher BUN values increase hospitalization from the ED.