Turist rehberlerinin kişilik özellikleri ile mesleki dayanıklılıkları arasındaki ilişkide öz-yeterliliğin düzenleyici rolü

Abstract

Bu çalışma, turist rehberlerinin kişilik özellikleri ile mesleki dayanıklılıkları arasındaki ilişkide öz yeterlilik algısının düzenleyici etkisini incelemektedir. Nicel araştırma yöntemi kullanılarak, ilişkisel tarama deseni benimsenmiştir. Araştırmanın ör neklemi, Türkiye de aktif olarak çalışan 206 profesyonel turist rehberinden oluşmaktadır. Katılımcılar, sosyal medya, mesleki gruplar ve e posta aracılığıyla ulaşılmış ve veri toplama süreci 2024 Ekim Kasım aylarında gerçekleştirilmiştir. Veri toplama arac ı olarak, Cervantes Kişilik Ölçeği, Mesleki Dayanıklılık Ölçeği ve Genel Öz Yeterlilik Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma hipotezlerini test etmek için hiyerarşik regresyon analizi yapılmış ve öz yeterlilik algısının düzenleyici etkisini belirlemek amacıyla Jamovi yazılımının MedMod modülü kullanılarak moderasyon analizleri uygulanmıştır. Bağımsız örneklem t testi ve ANOVA testleriyle, cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim seviyesi gibi demografik değişkenlerin etkileri değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına g öre, öz yeterliliğin başlama, yılmama ve sürdürme çabası ısrar boyutlarının, kişilik ve mesleki dayanıklılık arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynadığı bulunmuştur. Özellikle düşük ve orta düzeyde öz yeterliliğe sahip bireylerde bu etkinin daha belirgin olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, araştırma öz yeterlilik algısının turist rehberlerinin mesleki dayanıklılıkları ve kişilik özellikleri üzerindeki etkisini ortaya koyarak, bu değişkenler arasındaki dinamikleri anlamaya katkı sağlamaktadır. Turizm sekt öründe çalışan rehberlerin mesleki dayanıklılıklarını artırmaya yönelik eğitim programlarının öz yeterliliği destekleyici unsurlar içermesi gerektiği önerilmektedir. Gelecekte, nitel araştırmalarla bu bulguların derinlemesine incelenmesi ve öz yeterlilik a lgısını artırmaya yönelik müdahale programlarının etkisinin değerlendirilmesi önerilmektedir.

This study examines the moderating effect of self efficacy perception on the relationship between personality traits and occupational resilience of tourist guides. A correlational survey design was adopted using quantitative research method. The sample of the study consists of 206 professional tourist guides actively working in Turkey. The participants were reached through social media, professional groups and e mail and the data collection process was carried out in October November 2024. Cervantes Persona lity Scale, Occupational Resilience Scale and General Self Efficacy Scale were used as data collection tools. Hierarchical regression analysis was conducted to test the research hypotheses and moderation analyses were applied using the MedMod module of Jam ovi software to determine the moderating effect of self efficacy perception. Independent sample t test and ANOVA tests were used to evaluate the effects of demographic variables such as gender, marital status, age, and education level. According to the res ults of the analysis, it was found that the initiation, persistence and maintenance effort insistence dimensions of self efficacy played a moderating role in the relationship between personality and occupational resilience. This effect was observed to be m ore pronounced especially in individuals with low and medium level of self efficacy. In conclusion, the study contributes to understanding the dynamics between these variables by revealing the effect of self efficacy perception on occupational resilience a nd personality traits of tourist guides. It is suggested that training programs to increase the occupational resilience of guides working in the tourism sector should include elements that support self efficacy. In the future, it is recommended to examine these findings in depth and to evaluate the effect of intervention programs to increase self efficacy perception with qualitative research