Roma İmparatorluk dönemi’nde Batı Anadolu’dan Akdeniz havzasına yapılan mermer ticareti

Abstract

Roma İmparatorluk Dönemi’nde Batı Anadolu’nun zengin mermer kaynakları, Akdeniz Havzası’ndaki inşaat sektörü için büyük bir stratejik öneme sahip olmuştur. Batı Anadolu'dan gönderilen taşlar Roma İmparatorluğu'nun sanatsal, mimari ve sembolik ihtişamını pekiştirmiş, Roma kentinin süslemeleri ve anıtsal yapıları için büyük talep görmüştür. Batı Anadolu'da Roma İmparatorluk Dönemi boyunca aktif olan mermer ocakları ve buradaki ticari faaliyetlerin kapsamlı bir analizini sunmayı amaçlamaktadır. Mermerlerin çıkarılma, işlenme ve taşınma süreçlerine dair yapılan araştırmalarda hem epigrafik hem de arkeolojik verilerden yararlanılarak dönemin taşımacılık ve lojistik yapısı incelenmiştir. Öne çıkan ocaklar arasında yer alan Dokimeion (İscehisar) ve Prokonnesos (Marmara Adası) gibi büyük işletmelerin yanında, Anadolu'nun farklı bölgelerinde yer alan daha küçük çaplı ocaklar da değerlendirilmiştir. Bu süreçte, taş ocaklarının özelleştirilmesi, işgücü yapısı, ocakların yönetiminde procurator olarak görev yapan yetkililer ve yerel ekonomilere olan etkileri incelenmiştir. Mermerin yalnızca bir inşaat malzemesi olarak değil, aynı zamanda Roma kültürel mirasının bir unsuru ve dönemin sosyal prestij göstergesi olarak kullanımı bu çalışmanın kapsamı dahilinde tartışılmaktadır. Çalışma, Batı Anadolu’nun Roma İmparatorluk Dönemi’ndeki ekonomik, kültürel ve politik etkisini mermer ticareti üzerinden değerlendirerek, günümüz araştırmaları için bir perspektif sunmaktadır.

During the Roman Imperial Period, the rich marble resources of Western Anatolia held great strategic importance for the construction industry in the Mediterranean Basin. Stones sent from Western Anatolia enhanced the artistic, architectural, and symbolic grandeur of the Roman Empire, fulfilling the high demand for the decoration and monumental structures of the city of Rome. This study aims to provide a comprehensive analysis of the active marble quarries in Western Anatolia and their commercial activities during the Roman Imperial Period. Research into the extraction, processing, and transportation of marble draws on both epigraphic and archaeological data, examining the logistics and transport systems of the time. Prominent quarries such as Dokimeion (İscehisar) and Prokonnesos (Marmara Island), as well as smaller quarries in other regions of Anatolia, are evaluated. This process also explores quarry privatization, labor structures, the roles of procurators in quarry management, and the impact on local economies. The study discusses marble not only as a building material but also as an element of Roman cultural heritage and a marker of social prestige during the period. By evaluating the economic, cultural, and political impact of the marble trade in Western Anatolia during the Roman Imperial Period, the study offers a perspective for contemporary research.