Zeytin Yetiştiriciliğinde Enerji Kullanım Etkinliğinin ve Sera Gazı (GHG) Emisyonunun Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmada zeytin yetiştiriciliğinde enerji kullanım etkinliliği ve sera gazı oranı belirlenmiştir. Araştırma, Türkiye’nin Aydın ili Karpuzlu ilçesine bağlı Çakallık mevkiinde yapılmıştır. Denemeler ve araştırma verileri hesaplamaları Ocak 2020 - Ocak 2021 yetiştirme sezonuna dayanmaktadır. Zeytin yetiştiriciliğinde enerji girdisi ve çıktısı sırasıyla 2580.70 MJ ha-1, 9904.04 MJ ha-1 olarak hesaplanmıştır. Zeytin yetiştiriciliğinde tüm enerji girdilerinin %46.96'sı azot enerjisinden (1212 MJ ha-1), %25.49'u insan işgücü enerjisinden (657.88 MJ ha-1), %8.60'ı fosfor enerjisinden (222 MJ ha-1), %8.04'ü elektrik enerjisinden (207.36 MJ ha-1), %5.19'u potasyum enerjisinden (134 MJ ha-1),%5.14'ü taşıma enerjisinden (132.53 MJ ha-1) ve % 0.58'i kükürt enerjisinden (14.93 MJ ha-1) oluşmaktadır. Zeytin yetiştiriciliğinde enerji kullanım etkinliği, spesifik enerji, enerji verimliliği ve net enerji sırasıyla 3.84, 0.88 MJ kg-1, 1.14 kg MJ-1 ve 7323.34 MJ ha-1 olarak hesaplanmıştır. Zeytin yetiştiriciliğinde enerji girdisinin %33.53’ü doğrudan, %66.47’si dolaylı, %25.49’u yenilenebilir ve %74.51’i yenilenemez olarak sınıflandırılabilir. Zeytin yetiştiriciliği için toplam sera gazı emisyonları 406.73 kgCO2-eşha-1 olarak hesaplanmıştır ve en büyük girdi insan işgücü kullanımıdır (%57.77). İnsan işgücü girdisini sırasıyla azot (%22.47), elektrik (%8.51), fosfor (%5.80), potasyum (%3.15), kükürt (%1.21) ve taşıma girdileri (%1.09) takip etmektedir. Ayrıca zeytin yetiştiriciliğinde sera gazı oranı değeri 0.14 kgCO2-eşha-1 olarak hesaplanmıştır.