Uefa Şampiyonlar Ligi ve Uefa Avrupa Ligi’nde Oyuncu Pozisyonlarına Göre Bağıl Yaş Etkisinin Analizi: Tanımlayıcı Araştırma

Abstract

Amaç: Bu çalışma, 2023-2024 sezonunda Avrupa Futbol Federas- yonları Birliği Şampiyonlar Ligi (UEFA CL) ve Avrupa Ligi'nde (UEFA EL) mücadele eden takımların kadrolarında yer alan profesyonel futbolcular ara- sında Bağıl Yaş Etkisi'nin (BYE) varlığını ve büyüklüğünü araştırmayı amaç- lamıştır. Ayrıca, oyuncuların doğum çeyreklerine göre dağılımının ligler ve oynadıkları pozisyonlara göre değişip değişmediği incelenmiştir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmanın örneklemi, UEFA CL ve UEFA EL grup aşamala- rında yer alan 64 takımdan 2.168 profesyonel futbolcudan oluşmuştur. Oyun- cuların doğum tarihleri, dört çeyreğe ayrılmıştır: Q1 (Ocak-Mart), Q2 (Nisan-Haziran), Q3 (Temmuz-Eylül) ve Q4 (Ekim-Aralık). Veriler, kamuya açık futbol istatistik sitelerinden manuel olarak toplanmıştır. Doğum çeyrek- lerinin liglere ve oyuncu pozisyonlarına göre dağılımlarındaki farklılıkları in- celemek amacıyla ki-kare analizi yapılmıştır. Bulgular: Çalışma, anlamlı bir BYE'nin varlığını ortaya koymuştur; oyuncuların %32,0'si Q1'de doğarken, yalnızca %19,4'ü Q4'te doğmuştur. Bu durum UEFA CL ve UEFA EL'de tu- tarlılık göstermiş ve ligler arasında anlamlı bir farklılık olmadığını ortaya koy- muştur. Doğum çeyreklerine göre dağılım, oyuncuların pozisyonlarına (kaleci, defans, orta saha, forvet) göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Sonuç: Bulgular, elit Avrupa futbolunda BYE'nin kalıcı bir etkisinin olduğunu ve yılın erken aylarında doğan oyuncuların avantajlı konumda bulunduğunu gös- termektedir. Bu yanlılık, farklı ligler ve pozisyonlar arasında tutarlıdır ve ye- tenek belirleme süreçlerinin daha kapsayıcı hale getirilmesi gerektiğine işaret etmektedir. BYE'nin ele alınması, yetenek seçiminde kapsayıcılığı ve çeşitli- liği artırarak profesyonel futbolun genel kalitesini yükseltebilir.