Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri, sağlık hizmeti kullanımları ve ilişkili etmenler

Abstract

E-sağlık okuryazarlığı, sağlığın teşviki ve geliştirilmesinde yeni bir kavram olan sağlık okuryazarlığı, yeni yüzyılın halk sağlığı hedeflerinden biri olarak kabul edilmektedir. Günümüzde sorunlar ve zorluklar genellikle dijital veya teknolojik çözümlerle karşılanmaktadır. E-sağlık okuryazarlığı da teknoloji yönelimli bir toplumda kritik bir konudur. İnternet, sağlık okuryazarlığını geliştirmek için büyük bir potansiyele sahiptir. Doğru e-sağlık kaynaklarına etkin bir şekilde ulaşamayanlar da dahil olmak üzere, sağlık hizmeti kullanıcılarına hizmet verecek olan ve doğru e-sağlık kaynakları hakkında sağlık hizmeti kullanıcılarına cevap verecek olan; tıp, diş hekimliği ve hemşirelik fakültesi öğrencilerinin bu konuda yeterli beceriye sahip olması beklenmektedir. Çalışmamızda, tıp, diş hekimliği ve hemşirelik fakültesi öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerini, sağlık hizmet kullanım durumları ve ilişkili etmenleri belirlemek hedeflenmiştir. Çalışmamızın hipotezi, geleceğin tıp ve sağlık hizmeti sağlayıcıları olacak olan üniversite öğrencilerinin, e-sağlık okuryazarlığı düzeylerinin iyi düzeyde olmadığı yönündeki öngörüye dayanmaktadır. Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Tıp Fakültesi ve Diş Hekimliği Fakültesi öğrencilerinde 1 Nisan 2023 – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Örneklem büyüklüğü; Open Epi programı ile %95 güven aralığı, %5 hata payı ile e-sağlık okuryazarlığı düzeyi sıklığı %50 kabul edilerek minimum örneklem büyüklüğü 218 olarak hesaplanmıştır. Örneklem seçimine gidilmeden tüm evren üzerinde çalışılmıştır. 425 katılımcıya ulaşılmıştır. Literatür taranarak oluşturulmuş 55 soruluk anket formu öğrencilere uygulama eğitim saatlerinde gözlem altında uygulanmıştır. IX Araştırmadaki öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri orta düzeyde olmakla beraber eğitim süreleri daha uzun olan sırasıyla tıp fakültesi ve diş hekimliği fakültesi öğrencilerinde e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri daha yüksek bulunmuştur. Öğrencilerin anne öğrenim durumu, gelir durumu, internet kullanma becerisi ve internet kullanma sıklıklarının e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile pozitif ilişkide olduğu saptanmıştır. Sağlıkla ilgili bilgileri elde ederken; seçilecek olan kaynağın öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı düzeylerini etkileyeceği bulunmuştur. Ayrıca araştırmaya katılan üniversite öğrencilerinin bir sağlık problemi olduğunda seçtikleri sağlık merkeziyle esağlık okuryazarlığı düzeyleri ilişkili görülmüştür. Araştırmamızda, Merkezi Hastane Randevu Sistemi kullanan öğrencilerin e-sağlık okuryazarlığı puanlarının daha yüksek olduğu bulundu. E-sağlık hizmeti olan Merkezi Hastane Randevu Sistemi üniversite öğrencileri tarafından yüksek oranda bilinirken; kullanım oranları daha düşüktü. Araştırmaya katılan sağlıkla ilişkili bölümlerde okuyan üniversite öğrencilerinin e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri orta seviyede bulundu. İnternetin her alanda kullanımının artmasıyla, geleceğin internet dünyasına sağlık alanında adaptasyonu sağlayacak olan sağlık çalışanlarının e-sağlık okuryazarlığı düzeyleri yükseltilmeli ve bu konuda bilinçlendirilmelilerdir.

E-health literacy, a new concept in health promotion, is recognised as one of the public health goals of the new century. Today, problems and challenges are often met with digital or technological solutions. E-health literacy is also a critical issue in a technology-orientated society. The Internet has a great potential to improve health literacy. It is expected that medical, dental and nursing faculty students, who will serve health service users, including those who cannot effectively access the right e-health resources, and who will respond to health service users about the right e-health resources, will have sufficient skills in this regard. In our study, it was aimed to determine the e-health literacy levels of medical, dental and nursing faculty students, their health service utilisation status and related factors. The hypothesis of our study is based on the prediction that university students, who will be the medical and health service providers of the future, do not have a good level of e-health literacy. The study was conducted among the students of Pamukkale University Faculty of Nursing, Faculty of Medicine and Faculty of Dentistry between 1 April 2023 - 30 June 2023. The minimum sample size was calculated as 218 by using Open Epi programme with 95% confidence interval, 5% margin of error, and assuming the frequency of ehealth literacy level as 50%. The whole population was studied without selecting a sample. 425 participants were reached. The 55-question questionnaire form, which was created by reviewing the literature, was applied to the students during the application training hours under observation. Although the e-health literacy levels of the students in the study were at a medium level, the e-health literacy levels were found to be higher in the students of the faculty of medicine and the faculty of dentistry, respectively, whose education periods were longer. It was found that students' mother's education level, income status, internet XI usage skills and frequency of internet usage were positively correlated with their ehealth literacy levels. While obtaining health-related information; it was found that the source to be selected will affect the e-health literacy levels of the students. In addition, the e-health literacy levels of the university students participating in the study were found to be related to the health centre they chose when they had a health problem. In our study, it was found that students who used the Central Hospital Appointment System had higher e-health literacy scores. While the Central Hospital Appointment System, which is an e-health service, was highly known by university students, the usage rates were lower. The e-health literacy levels of university students studying in health-related departments participating in the study were found to be at a medium level. With the increasing use of the internet in every field, the e-health literacy levels of healthcare professionals who will adapt to the internet world of the future in the field of health should be increased and they should be made aware of this issue.