Charter (sözleşmeli) okullar ve Türkiye’deki ortaokullarda uygulanabilirliği

Abstract

Bu araştırmada, sözleşmeli (charter) ortaokulların Türkiye’de uygulanabilirliğine ilişkin okul yöneticilerinin görüşleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Veriler, 38 okul yöneticisiyle görüşülerek toplanmıştır. Araştırmada okul yöneticilerinin, finansmanının devlet tarafından karşılandığı ve özel, tüzel kişiler, vakıflar ve sivil toplum örgütleri tarafından ortaokulların kurulması ve eğitim yapabilmelerine yönelik, ön plana çıkan ağırlıklı görüş, ve okul yöneticilerinin yarısı yerinde olacağı yönünde görüş bildirmiştir. Bunun yanında eğitimin devlet okullarında yapılması gerektiği, charter ortaokulların finansmanlarının da kendilerince karşılanması gerektiği ve ülkemiz için uygun olmadığı şeklinde görüşler de ileri sürülmüştür. Okul yöneticileri tarafından charter ortaokulun olabilirliğine yönelik olarak en fazla dile getirilen görüş, çok başarılı olacağı yönündedir. Bunu devlet denetimini iyi olması gerektiği, eğitimin devlet tekelinde olması gerektiği, uygulamasının güç olduğu ve bize uygun olmadığı yönünde görüşler izlemiştir. Okul yöneticilerinin charter ortaokulun eğitim programının özerk biçimde okul öğretmenleri tarafından hazırlanıp uygulandığı ortaokul yapısıyla ilgili olarak öne çıkan görüşün uygulamasının zor olduğudur. Bunu program devlet eliyle tek olması ve uygulanabileceği yönünde görüşler izlemiştir. Sözleşmeli (charter) ortaokulun öğrenciler tarafından seçilmesi ve tercih edilebilmesine yönelik, okul yöneticilerinin en fazla dile getirdikleri görüşler, sistemin sağlıklı çalışmayacağı ve olumlu olacağıdır. Bununla birlikte uygun olmadığı ve yönlendirme sisteminin olmadığı yönünde görüşler de bulunmaktadır. Genel olarak bakıldığında, olumsuz görüşlerin daha çoktur. Okul yöneticilerinin yarıya yakını, özerk yapıdaki ortaokulların nitelikli eğitim verebileceğini düşünmektedir. Bunun yanında, vi nitelikli eğitim veremeyeceği ve koşulları karşılarsa bunun olabileceği şeklinde görüşler de bulunmaktadır. Okul yöneticilerinin tamamına yakını, yürürlükteki yasalara göre, sözleşmeli ve özerk yapıda ortaokulların kurulabilmesinin olanaklı olmadığını düşünmektedir. Yine okul yöneticilerinin yarıya yakını, sözleşmeli (charter) ortaokullardaki kalitenin, kamuya (devlete) ait ortaokullardaki kaliteden daha yüksek olacağını düşünmektedir. Bunu devlet kurumlarının daha iyi olduğu, değişken olduğu ve rekabetin artacağı görüşleri izlemiştir.