Kobi’lerde kurumsal risk yönetimi

Abstract

Labor-intensive Small- and Medium-Sized Enterprises (SMEs) with low capital, which provided service solely in their own specific area before the globalization, have started to compete with the multinational giant companies in order to survive and maintain their operations in a globalized world. SMEs, which can keep up with the change thanks to their small and flexible structures, have to abandon the traditional management mentality and enter into the process of institutionalization in order to survive in the global market. In this process, they need to adopt the OECD Corporate Governance Principles and have to turn into responsible and accountable enterprises by changing their illicit and non- transparent structures. In order to make investments and develop, they need to comply with the criteria of Basel standards and decrease their borrowing costs with the positive ratings that they will receive from the credit rating agencies. In order to maintain this, they need to have a modern organizational structure and to be able to manage the risks. Enterprise Risk Management is an integrated risk management concept which arose as a result of the existing unsuccessful risk management mentalities due to the financial shocks of the last 20 years. This new concept, which argues for managing the continuous risks, not the regular ones, and where all the employees and departments of the enterprises have a risk liability, is an approach that supports the notion that companies should utilize the risks as an opportunity rather than just seeing them as a threat. This new approach integrated with the enterprise governance principles and soon became a management mentality that many major companies adopted. In this study, the purpose is to explain the main scope of the Enterprise Risk Management and to question its necessity for SMEs. In the empirical study, the Enterprise Risk Management awareness of 463 enterprises, which were not traded at Istanbul Stock Exchange and the financial data of which were obtained, was measured. Furthermore, the financial data of the enterprises were analyzed and the possibility of them to open a risk department was assessed via the Population Averaged Panel Data Model. The results of the analysis and survey show that SMEs have not obtained the Enterprise Risk Management awareness in Turkey yet. According to the evaluation, the possibility of enterprises to open a risk department increases as their financial data tends to negative.

Küreselleşme öncesinde, sadece bulunduğu bölgede hizmet veren, düşük sermayeli, yoğun iş gücüne dayalı çalışan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ’ler), globalleşen Dünya’da ayakta kalıp faaliyetlerine devam edebilmek için çok uluslu dev şirketlerle rekabet haline girmişlerdir. Küçük ve esnek yapıları sayesinde değişime hızla ayak uydurabilen KOBİ’ler, küresel pazarda varlıklarını sürdürebilmek için, geleneksel yönetim anlayışlarını terk edip, kurumsallaşma sürecine girmek zorundadırlar. Bu süreçte, OECD Kurumsal Yönetim İlkelerini benimsemeleri, kayıt dışı, şeffaf olmayan yapılarını değiştirip hesap verebilen, sorumluluk sahibi işletmeler haline dönüşmek zorundadırlar. Yatırım yapıp büyüyebilmek için Basel standartlarının getirdiği kriterlere uyum sağlamaları, borçlanma maliyetlerini, kredi derecelendirme kuruluşlarından alacakları olumlu notlarla düşürmeleri gerekmektedir. Bunu sağlayabilmeleri için de çağdaş bir organizasyon yapısına sahip olabilmeleri ve risklerini yönetebilir hale gelmeleri gerekmektedir. Kurumsal Risk Yönetimi, son 20 yılda yaşanan finansal şoklar neticesinde, mevcut risk yönetim anlayışlarının başarısız olması neticesinde doğan, entegre bir risk yönetim anlayışıdır. İşletmelerin tüm çalışanlarının ve departmanlarının risk sorumluluğunun olduğu, düzenli değil sürekli risklerin yönetilmesini savunan bu yeni anlayış, firmalara risklerin sadece tehdit olarak algılanmayıp fırsat olarak kullanılması gerektiğini savunan bir yaklaşımdır. Bu yeni yaklaşım, kurumsal yönetim ilkeleriyle de bir bütünleşme sağlamış ve kısa sürede birçok büyük şirketin benimsediği bir yönetim yaklaşımı haline gelmiştir. Bu çalışmada Kurumsal Risk Yönetimi’nin temel çerçevesi açıklanmaya çalışılmış ve KOBİ’ler için gerekliliği sorgulanmıştır. Yapılan ampirik çalışmada Borsa İstanbul’da işlem görmeyen, finansal verilerine ulaşılan 463 işletmenin Kurumsal Risk Yönetimi farkındalığı ölçümlenmiştir. Ayrıca işletmelerin, finansal verileri analiz edilerek, risk departmanı kurma olasılıkları Ortalama Popülasyon Panel Veri Modeliyle analiz edilmiştir. Yapılan analiz ve anket sonuçları, Türkiye’de Kurumsal Risk Yönetimi farkındalığının, KOBİ’ler için henüz oluşmadığını göstermiştir. İşletmelerin risk departmanı kurma olasılıklarının ise, finansal verilerinin negatife doğru yönelmesiyle arttığı ölçümlenmiştir.