Pamukkale Üniversitesi Hastanesine başvuran 50-70 yaş arası kişilerin kolorektal kansere ilişkin farkındalıkları ve sahip oldukları risk faktörleri

Abstract

Kolorektal kanser, dünyada dördüncü sıklıkta görülen kanser türüdür. Ülkemizde ise erkeklerde akciğer, prostat ve mesane kanserinden sonra dördüncü, kadınlarda meme ve tiroid kanserinden sonra üçüncü sıklıkta görülür. Kolorektal kanseri kesin olarak önleyen bir yöntem mevcut değildir. Fakat düzenli yapılan taramalar yardımıyla kolorektal kansere erken tanı konulduğu takdirde beklenen yaşam süresi uzatılabilmekte ve tamamen iyileşme sağlanabilmektedir. Bu çalışmanın amacı; 50 yaş üstü kişilerin kolorektal kanserin erken tanı ve tedavisinin faydaları, bu konuda önerilen tarama yöntemleri, semptomlar ve risk faktörlerine ilişkin farkındalıklarını değerlendirmek ve sahip oldukları risk faktörlerini belirlemektir. Çalışmamız, Pamukkale Üniversitesi Hastanesi polikliniklerine başvuran hastalara yapılan kesitsel bir çalışmadır. Çalışmaya, Ekim-Aralık 2015 tarihleri arasında başvuran ve anket görüşmesini kabul eden 50-70 yaş arası kişiler dahil edilmiştir. Ankete alınacak kişi sayısı, evreni bilinmeyen örneklem hesaplamasına göre 323 olarak hesaplanmış ve olası veri kayıpları göz önüne alındığında % 5 yedek alınarak hedef kişi sayısı 339 olarak bulunmuştur. Veriler yüz yüze anket görüşmesi ile toplanmıştır. Araştırma grubunun büyük bir kısmının, kolorektal kanser erken tanı ve tedaviden haberdar oldukları, fakat %46.9’unun (n=159) taramayı yaptırma yaşını bildiği görüldü. Araştırma grubunun %43,1’i (n=146) tarama testlerinden bir veya birkaçını yaptırdığını ve %36.9’u (n=125) bu testleri tarama amacıyla yaptırdığım belirtti. Tarama testini yaptıranların %58,2’si (n=85) testleri aile hekiminin tavsiyesi ile yaptırdıklarını belirtti. Katılımcılara kolorektal kanser ile ilgili risk faktörleri ile semptom ve belirtilerin neler olabileceğini açık uçlu şekilde sorduğumuzda, %54,3’ü (n=184) hiçbir risk faktörünü sayamazken, %43,1’i (n=146) ise hiçbir semptomu sayamadı. Ancak risk faktörleri ve semptomları tek tek sorduğumuzda bilinme oranları çok daha yüksek bulundu. Aile hekimleri, kolorektal kanser taraması birinci basamakta yapılan bir tarama olduğu için özellikle 50 yaş üstü kişilerin bu kanserle ilgili ne kadar bilgiye sahip olduklarını değerlendirmelidirler. Kolorektal kanserle ilgili onlara gerekirse eğitimler vererek konunun önemini vurgulamak ve onları tarama için teşvik etmelidirler. Tarama yöntemlerini anlatma ve yaptırma konusunda teşvik etmenin yanı sıra, kolorektal kanser erken belirtileri ve risk faktörlerini anlatıp kişileri bilinçlendirmelidirler.

Colorectal Cancer (CRC) is the fourth most common cancer in world. In our country, CRC is the fourth most common cancer in men after lung, prostate and bladder cancer and is the third most common cancer in women after breast and thyroid cancer. There is currently no method that definitively prevents CRC. However, life expectancy can be extendedand a cure can be provided when early diagnosis is possible with the help of periodic screening. The aim of this study is to evaluate awareness of individuals above 50 years of age about the benefits of early diagnosis and treatment of CRC, the suggested screening methods, symptoms and risk factors and to determine the own risk factors. This research is cross sectional study, which was performed to patients who presenting to Pamukkale University Hospital policlinics. People the ages of 50-70 years who presented to the policlinic between October and December 2015 and accepted the survey interview were included in this study. According to the universe of the unknown sample calculation, the number of people to be surveyed was calculated 323 and considering the potential loss of data, 5% reserve has been included and the number of individual target was found as 339. Data were collected using face-to-face questionnaire interviews. In this study were found that a great majority of the study group was informed about the early diagnosis and treatment of CRC; however 46.9% (n=159) of study group knew screening age. 43.1% (n=146) of study group were indicated that one or more of the screening tests were made by them and these tests were made for the purpose of screening by 36.9% (n=125) of study group. 58,2% (n=85) of people who performed the screening test were indicated that they performed this test with the advice of their family physicians. When we asked about risk factors, symptoms and signs for CRC as open-ended questions to the participants, 54,3% (n=184) couldn’t count any risk factors and 43,1% (n=146) couldn’t count any symptoms. However when we asked risk factors and symptoms with one by one, response rates were found much higher. Family physicians should evaluate the knowledge of individuals above 50 years of age about CRC because of CRC screening is performed in Primary Care. Family physicians should emphasize the importance of the subject during the educational sessions that they organize and should encourage them to screening. Besides all these, family physicians should raise awareness persons about early symptoms and risk factors of CRC.