Kant’ta bir bilim olarak metafiziğin imkânı sorunu

Abstract

On sekizinci yüzyılın en önemli filozoflarından olan Kant, kendisinden önceki felsefeyle hep bir hesaplaşma içerisindedir. Özellikle kendi çağında tartışma konusu olan metafiziği doğru bir yere yerleştirmek istiyor. Eleştirel yöntemi felsefeye kazandırarak bilgi-sözde bilgi alanının aydınlanmasını gerçekleştirmiştir. Bu ele alışta bilim olan ile bilim olmayanı ayırarak metafiziğin bu ayrımda nerede durduğunu ve durması gerektiğini belirtir. İnsan aklının neyi bilip neyi bilemeyeceğini titiz bir çalışmayla ortaya koyan Kant, bilginin taşıyıcılığını sentetik apriori yargılara yükler. Bilim olma özelliğindeki her disiplin ise onun için, sentetik apriori yargılara sahip olmalıdır. Kant, matematik ve doğa biliminin bu tür yargılara sahip olduğu inancındadır. Metafizik ise bir bilim olma özelliği göstermek istiyorsa bu tür yargıları kendinde barındırmak zorundadır. Salt akıl bağlamında yeni bir metafiziğin kurulmasını reddeden Kant, pratik alanda bilim olma özelliğindeki metafiziği Tanrı, özgürlük ve ölümsüzlük kavramlarıyla mümkün görür. İşte bu tezde Kant’ın bu bağlamdaki yorumları ve temellendirmeleri ele alınıp tartışılmıştır.

Kant, one of the most important philosophers of the eighteenth century, has always had a confrontation with the philosophy preceding him. He particularly wants to contextualize the metaphysics, which was a subject of debate during his time, at an appropriate place. By bringing the critical method into philosophy, he has realized the enlightenment of the information-pseudo-information field. In his approach, he makes a distinction between science and nonscience and indicates where metaphysics stands and should stand in this distinction. Kant, who presents what human mind is able to know through a meticulous study, attributes the transfer of knowledge to synthetic apriori judgments. Any discipline that is considered a science must have synthetic apriori judgments in it. Kant believes that mathematics and natural science have such judgments. He thus believes that if metaphysics is to be considered a science, it has to hold such judgments in itself. Rejecting the establishment of a new metaphysics in the context of purely mind, Kant regards the metaphysics as a science in the practical field with the concepts of God, freedom and immortality. In this thesis, Kant's comments and groundings in this context are handled and discussed.