Okul müdürlerinin çatışma yönetim stillerinin öğretmen motivasyonu açısından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okullarda ortaya çıkan çatışmaları çözmede yöneticilerin hangi çatışma yönetim stillerini tercih ettiklerini ve yöneticiler tarafından tercih edilen stiller karşısında, öğretmenlerin motivasyon durumlarının nasıl etkilendiğini incelemektir. Karma yöntem kullanılarak yürütülen araştırmanın nicel örneklemini Aydın ili Efeler ilçesinde görev yapan 2096 öğretmen ve 76 okul yöneticisi oluştururken, nitel örneklemini ise Covid-19 pandemisi nedeniyle Aydın örneklemine yakın olan Denizli ili merkezde görev yapan 84 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Rahim (1983) tarafından geliştirilen ve Gümüşeli (1994) tarafından Türkçeye uyarlanan “Örgütsel Çatışma Ölçeği” ile araştırmacı tarafından geliştirilen “Öğretmen Motivasyonu Açık Uçlu Anket Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın verileri nonparametrik testler ile betimsel ve içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, öğretmenlerin görüşlerine göre yöneticilerin en fazla tercih ettikleri çatışma yönetim stili tümleştirme iken; okul yöneticilerinin görüşlerine göre en çok tercih ettikleri çatışma yönetim stili uzlaşma olarak bulunmuştur. Bunun yanı sıra, öğretmenleri mesleği yapmaya güdüleyen unsurların daha çok içsel motivasyon unsurları olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan öğretmenlerin motivasyon düzeyleri yöneticilerinin çatışma yönetiminde kullandığı tümleştirme ve ödün verme stilleri ile incelendiğinde öğretmenlerin motivasyon düzeylerini arttırdığı; hükmetme ve kaçınma stilleri ile incelendiğinde ise motivasyon düzeylerini azalttığı sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this study was to examine which conflict management styles the administrators prefer in resolving conflicts and how teachers' motivation status was affected by these styles. The quantitative sample of the research using the mixed method was composed of 2096 teachers and 76 school administrators who are working in Efeler District of Aydın, while the qualitative sample consists of 84 teachers working in the city center of Denizli, which is close to the Aydın sample because of the Covid-19 pandemic. The data collection tools used in this study were the "Organizational Conflict Inventory" developed by Rahim (1983) and the "Teacher Motivation Open-ended Questionnaire Form" developed by the researcher. The data of the research was analyzed by using the nonparametric test and descriptive and content analysis method. According to the results, while the conflict management style most used by the administrators according to the opinions of the teachers was integration, the most preferred conflict management style according to the school administrators was found to be compromise. In addition, it has been found that the factors that motivate teachers to do the profession were mostly intrinsic motivational elements. On the other hand, when the motivation levels of teachers were examined with the integration and compromise styles used by their managers in conflict management, it was concluded that the teachers' motivation levels increased a their style of domination and avoidance decreased their motivation levels.