4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri Ölçeğinin Geliştirilmesi (Öğretmen Formu)

Abstract

Bu araştırmada, 4-6 yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerini öğretmen görüşlerine dayalı olarak belirlemeye yönelik bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma 2016-2017 bahar döneminde bir güneybatı ilinde toplam dokuz anaokulu ve anasınıflarında görev yapan 20 okul öncesi öğretmeni ve 438 çocuk ile yürütülmüştür. Öğretmenler çocuklar adına ölçme aracını doldurmuşlardır. Çocukların 219’u kız ve 219’u erkektir. Ayrıca 6’sı 2010, 63’ü 2011, 270’i 2012’i 73’ü 2013 ve 23’ü ise 2014 doğumludur. Çalışma grubuna dâhil olan çocuklardan elde edilen veriler açımlayıcı faktör analizi (N=313), doğrulayıcı faktör analizi (N=125), ölçüt geçerliliği ve madde analizleri için kullanılmıştır. Çalışma ek veri toplama araçları olarak Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler LİSREL 8.7 ve SPSS 23 programları aracılığıyla geçerlilik ve güvenilirlik analizleri için kullanılmıştır. Araştırma kapsamında öncelikle alan yazın taraması yapılmış ve 42 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. 42 maddelik ölçme aracının kapsam ve görünüş geçerliliği için uzman görüşüne başvurulmuş, yapı geçerliliği için Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) uygulanmıştır. AFA sonucunda toplam varyansın %63’ ini açıklayan 22 maddelik 3 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Birinci faktör toplam varyansın %46.79’unu, ikinci faktör toplam varyansın %8.60’ını ve üçüncü faktör ise toplam varyansın 7.67’sini açıklamaktadır. Elde edilen faktörler dikkat, çalışma belleği ve engelleyici kontrol olarak isimlendirilmiştir. DFA sonucunda ise elde edilen yapının uyum indekslerinin yeterli düzeyde olduğu belirlenmiştir (?2/sd = 1.28, REMSA = .046, SRMR = .07). Ölçeğin toplam madde korelasyonları .41 ile .77 arasında değişmektedir. Ölçeğin Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği ile arasındaki korelasyon değeri .82’ dir. Çocuk Davranış Değerlendirme Ölçeği bu ölçme aracını %67 düzeyinde açıklamaktadır. Ölçme aracında yer alan maddelerin %27’lik alt/üst grup ayırıcılıklarına ilişkin yapılan t testi sonucunda t değerleri 7.36 ile 17.61 (sd=169, p<.01) arasında değiştiği belirlenmiştir. Ölçme aracının iç tutarlılık katsayısı .94 olarak belirlenirken alt boyutlara ilişkin iç tutarlılık katsayıları ise .91 ile .87 arasında değiştiği görülmektedir. Ayrıca test yarılama katsayısı 0.90’dır. Guttman Lambda (Li) yöntemine göre güvenirlik katsayılarının 0.90 ve 0.96 değerleri arasında değişiklik göstermektedir. Bu bulgulardan hareketle, ölçeğinin 4-6 yaş çocuklarının öz-düzenleme becerilerini öğretmen görüşlerine dayalı olarak geçerli ve güvenilir bir şekilde saptamak için kullanılabileceği söylenebilir.