Okul öncesi öğretmenleri iletişim becerileri psiko-eğitim programinin öğretmenlerin iletişim becerileri ile 5 yaş çocuklarinin sosyal-duygusal uyum düzeyleri ve prososyal davranişlari üzerindeki etkisi

Abstract

Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerine verilen İletişim Becerileri Psiko-Eğitim Programı’nın öğretmenlerin iletişim becerileri ile 5 yaş çocuklarının sosyal-duygusal uyum düzeyleri ve prososyal davranışları üzerindeki etkisini incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Denizli il merkezinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bağımsız anaokullarında okul öncesi öğretmenleri ve okul öncesi eğitimi almaya devam eden beş yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmaya toplam 28 öğretmen 420 çocuk katılmıştır. Öğretmenlerden 14’ü deney 14’ü de kontrol grubuna dahil edilmiştir. Çocukların 222’si (108 kız, 112 erkek) deney grubu 198’i (83 kız, 115 erkek) kontrol grubunda bulunmaktadır.Araştırmada açımlayıcı sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Açımlayıcı sıralı karma yöntemler, öncelikle çalışmanın nicel boyutunun sürdürülüp sonuçlarının çözümlendiği ve takip eden süreçte ise nitel çalışmanın sonuçları ile derinleştirilip açıklandığı desendir (Creswell, 2017). Araştırmanın deneysel kısmında öntest-sontest kontrol gruplu seçkisiz desen kullanılmıştır. Deney ve kontrol grupları arasında yapılan karşılaştırmalar için iki ilişkisiz örneklemden elde edilen puanların anlamlı bir şekilde farklılık gösterip göstermediğini test eden Mann Whitney-U testi kullanılmıştır. Deney grubunun ve kontrol grubunun ön test son test puan karşılaştırmalarında ise ilişkili iki ölçüm setine ait puanlar arasındaki farkın önemliliğini test eden Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel kısmında kontrol listelerinin öğretmenlere üç ayrı zamanda çocuklara ise iki ayrı zamanda 20 dk’lık gözlem yöntemi ile veriler elde edilmiştir. Elde edilen nitel veriler gözlenen davranışların frekans değerleri dikkate alınarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel verilerine göre Okul Öncesi Öğretmenler İçin Psiko-Eğitim Programının öğretmenlerin iletişim becerilerini kullanma düzeylerini olumlu yönde arttırarak etkilediği belirlenmiştir. Ayrıca uygulanan eğitim programının sonucunda deney grubu çocuklarının sosyal duygusal uyum düzeyleri ile ilgili sosyal yetkinlik alt boyutunun yükseldiği, kızgınlık-saldırganlık ve anksiyete-içedönüklük alt boyutlarının düştüğü görülmüştür. Araştırmanın bir başka sonucuna göre deney grubu çocukların prososyal davranışlarından yardım etme ve teselli etme davranışlarının arttığı tespit edilmiştir. Araştırmanın nitel verilerine göre öğretmenlerin iletişim becerilerinden sınıf içinde en sık gözlenen beceriler etkin dinleme ve egoyu geliştirici dil olarak tespit edilmiştir. Çocukların sosyal duygusal uyum düzeylerinden en sık görülen sosyal yetkinlik ve anksiyete-içe dönüklük iken; prososyal davranışlarından en sık gözlenenler yardım etme, teselli etme ve işbirliği yapma olarak belirlenmiştir.

This study was conducted to examine the effect of the Communication Skills Psycho-Education Program given to preschool teacherson communication skills of the teachersand social-emotional adaptation levels and prosocial behaviors of five-year-old children. The population of the study consisted of preschool teachers and five-year-old children receiving preschool education in independent kindergartens affiliated with the Ministry of National Education in the city center of Denizli during the 2018-2019 academic year. A total of 28 teachers and 420 children participated in the study. Of the teachers, 14 were included in the experimental group and 14 in the control group. Of the children, 222 (108 girls, 112 boys) were included in the experimental group and 198 (83 girls, 115 boys) were included in the control group. Exploratory sequential mixed method was used in this study. Exploratory-sequential mixed methods are a design in which quantitative dimension of the study is continued, its results are analyzed and then, in the next phase, study is deepened and elaborated with results of the qualitative study (Creswell, 2017). In the experimental section of the study, random design with pretest and posttest control group was applied. The Mann Whitney-U test which tests whether or not the scores obtained from two unrelated samples differ significantly was used in order to make comparisons between the experimental and control groups. The Wilcoxon Signed-Ranks Test which tests the significance of the difference between the scores of the two related measurement sets was used to compare the pretest-posttest scores of the experimental and control groups. In the qualitative section of the study, the data were obtained from checklists by means of 20-minute observation method at three separate times for the teachers and at two separate times for the children. The qualitative data were analyzed by taking the frequency values of the observed behaviors into consideration. According to this study's quantitative data, the Psycho-Education Program for Preschool Teachers positively increased and affected the teachers' level of using communication skills. Additionally, as a result of the training program, the experimental group children’s social competence subscale (related to their social emotional adjustment levels) increased, while their anger-aggression and anxiety-introversion subscales decreased. Another finding of this study revealed that the experimental group children had increased helping and consolation behaviors from prosocial behaviors. According to the study's qualitative data, the most frequently observed skills in the classroom from communication skills of teachers were active listening and ego-enhancing language. While the most frequently observed socio-emotional adjustment levels of the children included social competence and anxiety-introversion, whilst their most frequently observed prosocial behaviors included helping, consoling, and cooperating.