Okul öncesi dönemde matematik ve okuma yazmaya hazırlık becerilerinin evde desteklenme düzeyinin incelenmesi

Abstract

Ev ortamında ailelerin çocukları ile geçirdikleri zaman, onların gelişimlerine yönelik gerçekleştirilen aktivitelerle birlikte kıymetlenmektedir. Pandemi döneminde Türkiye’de zaman zaman okul öncesi kurumlarının da kapanmasından dolayı ailelerin evde çocukları ile geçirdikleri zamanın niteliği daha önemli bir hale gelmiştir. Okul öncesi dönemde ebeveynlerin çocukları ile yaptıkları matematik ve okuma yazmaya hazırlık aktivitelerini geliştirici etkinliklerin, çocuğun başarısını ilerleyen yıllarda önemli derecede etkilediği literatürde vurgulanmıştır. Bu kapsamda, bu çalışmanın temel amacı okul öncesi dönem çocuklarının matematik ve okuma yazmaya hazırlık becerilerinin evde desteklenme düzeyinin incelenmesidir. Ayrıca, bu iki önemli alan arasındaki ilişkinin yönü ve ailenin sosyo- demografik özelliklerine göre evde yapılan etkinliklerin durumunda bir farklılık olup olmadığı belirlenmiştir. Ek olarak, pandemi öncesinde yapılan çalışmaların bulguları ile pandemi döneminde yapılan bu çalışmanın bulguları karşılaştırılarak evde verilen destekte bir farklılaşma olup olmadığı incelenmiştir. Tarama modeli ve nicel yöntemlerin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 eğitim -öğretim yılı bahar döneminde Konya ilinin Karatay, Meram, Selçuklu ve Ereğli ilçelerine bağlı okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden çocuğu olan 316 ebeveyn oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri “Kişisel Bilgi Formu”, “Anne Babaların Matematik Etkinliklerine Katılımı”, “Okuma Yazmaya Hazırlık Anketi” ve “Çocuk Ebeveyn Birlikte Okuma Etkinlikleri” ölçme araçları ile toplanmıştır. Verilerin analizinde Tek Faktörlü Varyans Analizi (One- Way ANOVA), bağımsız örneklemler T testi ve pandemi öncesinde yapılan çalışmaların bulgularının özet verileri (ortalama, standart sapma ve örneklem büyüklüğü) ağırlıklandırılmış ortalama ve standart sapma yöntemi ile ağırlıklandırılmış ve bu değerler pandemi döneminde yapılan bu çalışmanın ortalama puanlarını karşılaştırmak için bağımsız örneklemler t testi formülü üzerinden karşılaştırma analizi yapılmıştır. Araştırmanın bulguları, ailelerin evde matematik ve okuma yazmaya hazırlık becerilerinin destekleme durumunun orta düzeyde olduğunu, matematik becerilerinin ve okuma yazmaya hazırlık becerilerinin evde desteklenme durumu arasında pozitif yönde orta düzey bir ilişkinin varlığını, ailenin sosyo-demografik özellikler arasında cinsiyet, gelir düzeyi, öğrenim durumu, ailedeki çocuk sayısı gibi değişkenlerin matematik becerilerine yönelik verilen destek ile ilişkili olduğunu ve okuma yazmaya hazırlık becerilerine yönelik etkinliklere katılımın cinsiyet dışında herhangi bir değişken ile ilişkili olmadığını göstermektedir. Araştırmanın bir diğer bulgusu da ses farkındalığı, hece ve kafiye içeren etkinliklerin ailelerin ev ortamında en az önemli buldukları ve en az yer verdikleri etkinlikler arasında yer aldığıdır. Ayrıca, genel olarak pandemi döneminde pandemi öncesine göre evde verilen desteğin sıklığının ve bu alanlara verilen önemin arttığı söylenebilir.

As kindergartens were shut down across different periods of the pandemic in Turkey, the quality of time parents spend with their preschool-age children have become more important. The effects of parents’ home-based mathematics and early literacy activities on later-life academic success is well-established in the extant literature. To this end, the purpose of this study was fourfold: (1) identification of the current state and frequency of parent-initiated mathematics and early literacy activities activities provided to preschoolage children; (2) examination of the relationship between mathematics and early literacy activities provided by parents of preschoolers; (3) exploration of potential group differences across participants’ demographic characteristics and (4) investigation of potential differences in the frequency of these activities in pre-COVID-19 studies as well as the present study. In this quantitative study, a general survey model was employed. Participants included 316 parents whose children were matriculated in a kindergarten in Karatay, Meram, Selçuklu, and Ereğli districts of Konya province. Data collection tools included a demographic questionnaire, the Participation of Parents in Mathematics Activities, the Child-Parent Shared Reading Activities Scale, and the Turkish version of the Home Literacy Activities Questionnaire. To analyze data, descriptive statistics, Analysis of Variance (ANOVA), and independent samples t-test were utilized. To compare the current study’s findings to those of the pre-COVID-19 studies, the summary data (i.e., mean, standard deviation, and sample size) of studies conducted before the pandemic were pooled. Results suggested that, overall, the support provided by parents to promote mathematics and early literacy skills were moderate. Additionally, an examination of participant characteristics revealed that participants’ home-based mathematics activities significantly varied across participants’ gender, socio-economic status, educational level, the number of children in the family while only gender differences were observed in the other scales. Another finding of the study was that home-based activities involving phonetic awareness, syllable, and rhyme were perceived as less important and carried out less frequently by the parents. Overall, compared to the studies carried out before the COVID-19 pandemic, the frequency of and given importance to home-based early academic skill activities were significantly greater in the present study.