Öz-düzenlemeli strateji geliştirme eğitiminin Türkçe öğretmeni adaylarının yazma sürecinde gözden geçirme-düzeltme becerileri üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, öz-düzenlemeli strateji geliştirme eğitiminin (ÖDSGE), Türkçe öğretmeni adaylarının yazma sürecinde gözden geçirme-düzeltme becerilerinin gelişimine etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Karma desen araştırma yöntemlerinden açıklayıcı desenle yapılandırılan çalışmada, tek grup ön-test ve son-test deneysel desen kullanılmıştır. Ayrıca nicel bulguları desteklemek amacıyla görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, kolay ulaşılabilir ve ölçüt örneklem yöntemleriyle belirlenen 56 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmuştur. Araştırmanın nicel verileri ÖDSGE öncesi ve sonrası katılımcıların oluşturduğu taslak metinler ve gözden geçirilip düzeltilmiş metinler yoluyla elde edilmiştir. Nitel veriler ise yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilmiştir. Toplanan veriler; Yazılı Metinlerde Yer Alan Sapmaları Tanımlama ve Sınıflandırma Formu, alanyazında sıklıkla kullanılan gözden geçirme-düzeltme stratejilerini içerme durumu ve Çözümlemeli Notlandırma Ölçeği (ÇNÖ) bağlamında betimsel-içerik analiziyle incelenmiştir. Alt problemlerin çözümlenmesinde, betimsel istatistikler, t testi, normallik ve wilcoxon işaretli sıralar testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına bakıldığında, katılımcıların son-testte, biçimsel değişikliklere oranla anlamsal değişiklikleri daha sık gerçekleştirdikleri görülmüştür. Diğer yandan katılımcıların, biçimsel ve anlamsal sınıflandırma alt ulamlarından noktalama, tutarlılık ve içerik eksikliği puanları arasında anlamlı bir farklılaşma belirlenirken yazım ulamında anlamlı bir farklılaşma saptanmamıştır. ÖDSGE sonrası katılımcıların strateji kullanımlarına yönelik ekleme, silme, yer değiştirme, bölme ve yeniden yazma strateji kullanımlarının arttığı ancak değiştirim ve birleştirme strateji kullanımlarının düştüğü, toplam strateji kullanımlarının ise arttığı görülmüştür. ÇNÖ ile yapılan değerlendirme sonucunda katılımcıların ön-test ve son-test gözden geçirilmiş metinlerinin içerik, düzenleme, sözcük, dil kullanımı, mekanik ulamlarına ilişkin puanlarının son-test lehine yükseliş gösterdiği saptanmıştır. Buna bağlı olarak içerik ve sözcük ulamlarında orta dereceden çok iyiye, dil kullanımı ve mekanik ulamlarında orta dereceden iyiye doğru anlamlı bir farklılaşma saptanmıştır. Ek olarak düzenleme ulamına yönelik olumlu yönde anlamlı farklılaşma belirlenmiştir. Katılımcıların ÖDSGE’ye yönelik görüşleri ise eğitim sonunda biçimsel ve anlamsal değişiklikler hakkında bilgi sahibi oldukları, farklı gözden geçirme-düzeltme stratejilerini öğrendikleri, metnin yüzey yapı ve anlam değişikliklerine yönelik düzenlemeler yapmak ve bu değişiklikleri uygulamak konusunda bilinç kazandıkları yönündedir. Bunun yanında katılımcılar, ÖDSGE’nin yazma ve gözden geçirme-düzeltme becerilerini olumlu yönde geliştirdiğini bildirmiştir.

This study aimed at determining the effect of self-regulated strategy development training (SRSD) on the development of review-proofreading skills in the writing process of pre-service Turkish teachers. One group pre-test and post-test experimental design was used in the study, which was structured with an explanatory design, one of the mixed design research methods. Besides, the interview technique was used to support quantitative findings. The sample of the study consists of 56 pre-service Turkish teachers who are determined by convenience and criterion sampling techniques. The quantitative data of the research were obtained through the draft and revised texts created by the participants before and after the SRSD. Qualitative data were obtained through a semi-structured written interview form. The collected data were analysed through descriptive-content analysis techniques by using the form for defining and classifying deviations in written texts and the analytical grading scale (AGS) and checking to what extent they include revision-correction strategies frequently used in the literature. Descriptive statistics, t-test, normality, and Wilcoxon signed-rank tests were used to solve sub-problems. The research results showed that the participants made semantic changes in the post-test compared to the formal. Besides, while a significant difference was determined between the punctuation, consistency and lack of content scores of the participants' formal and semantic classification sub-categories, no significant difference was found in the spelling dimension. It was observed that the use of adding, deleting, replacing, dividing, and rewriting strategies for the use of strategies by the participants increased, but their use of substitution and merge strategies decreased, and their total strategy use increased. As a result of the evaluation made with the AGS, it was determined that the participants’ scores in the revised texts in terms of content, arrangement, word, language use, and mechanical sub-categories increased in the post-test. Accordingly, there was a significant difference in content and word sub-categories from moderate to very good, in language use and mechanics from moderate to good. Besides, positive significant differentiation was determined for the regulation sub-category. At the end of the training, the opinions of the participants about the SRSD were that they learned about the formal and semantic changes, learned different review-correction strategies, and gained awareness about making changes for the structure and meaning changes of the text and applying these changes. Also, the participants stated that SRSD had a positive effect on developing writing and reviewing-editing skills.