Schwartz'ın Modeline Göre 3-6 Yaş Resimli Çocuk Kitaplarında Değerlerin İncelenmesi

Abstract

kitaplarında yer alan değerlerin Schwartz'ın Değerler Modeline göre incelemek ve bu inceleme sonucunda elde edilen verileri sunmaktır. Kitaplar çocuğun aile dışında dünyaya açılmasını sağlayan önemli kaynaklardan biridir. Okul öncesi dönemde kitaplar çocuklara ilk şemalarının oluşması açısından önemli görülür. Kitapların çocukların zihinsel gelişiminde önemli bir payı olduğu kadar, çocukların hangi değerlerle yetiştirilmesi konusunda da katkısı vardır. Kitaplardaki değerlerin saptanması, nasıl çocuklar yetiştirmekte olunduğumuza ilişkin ipuçları sunabilir. Değerler, erken yıllardan itibaren kazanılmaya başlanan ve bireyin psiko-sosyal gelişimi için önemli faktörlerden birisidir. Bu yüzden kitaplar seçilmeden önce kitapların içeriklerinde nelerin olduğu, kitaplarda hangi değerlere yer verildiği çocuğun sağlıklı gelişiminde önem taşımaktadır. Bu çalışmanın verileri nitel veri toplama tekniklerinden olan döküman inceleme tekniği ile toplanmıştır. Çalışma grubunu oluşturmak için, olasılıksız örnekleme yöntemlerinden, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Denizli İlinde bulunan iki resmi ve iki özel okulun kütüphanelerinde yer alan tüm resimli çocuk kitapları (N=275) araştırma kapsamına alınmıştır. Çalışmada resimli çocuk kitapları, Schwartz'ın (1992) değerler modeline bağlı olarak, incelenmiştir. Sonuçlara bakıldığında, resimli çocuk kitaplarında sırasıyla en fazla uyma, hazcılık, geleneksellik, iyilikseverlik, uyarılım, evrensellik ve değerlerine yer verildiği; en az ise güç, güvenlik ve başarı değerlerine yer verildiği belirlenmiştir. Uyma ve geleneksellik daha tutucu değerleri oluştururken, hazcılık, uyarılım, evrensellik ve öz-yönelimli olma gibi değerler değişime açıklıkla ilişkilidir. Elde edilen bulgular sonucunda okul öncesi öğretmenlerine kitap seçimleri konusunda öneriler getirilmiştir.