Toulmin tartışma modeli’nin sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin tartışma düzeylerine etkisi

Abstract

Tartışmanın yapısı ve gelişimi Aristo ile başlamış, Toulmin’in Tartışma Modeli’yle birlikte yeni bir anlayış ve nitelik kazanmıştır. Toulmin (1958), tartışmanın karmaşık bir yapı ve süreç içerdiğini belirterek, sorgulama temelli işleyen bu modelile birlikte tartışılan konuya farklı açılardan bakılabilmesini sağlamıştır. Model ile birlikte tartışmada sorgulamanın derinleştirilerek çok yönlü bakış açısının kazandırılması, bunun sonucunda eleştirel düşünme, empati kurma, ifade, iletişim gibi pek çok becerinin geliştirilmesine de katkı sağlandığını veetkili öğrenmenin gerçekleştirildiği vurgulanmıştır. Modelin Sosyal Bilgiler dersinde kullanılarak öğrenme-öğretim sürecine ve alana katkı sağlayacağı düşünülmesi açısından araştırmada “İlkokul dördüncü sınıf Sosyal Bilgiler dersinin Toulmin Tartışma Modeline dayalı yürütülmesinin öğrencilerin tartışma düzeylerine nasıl etki ettiğini”bulma hedeflenmiştir. Araştırmada durum çalışması türlerinden etnografik durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubunu Denizli ilindeki farklı sosyo-ekonomik düzeye sahip üç ilkokuldan seçilen dördüncü sınıflarda öğrenim gören üç sınıfın öğrencileri oluşturmuştur. Araştırmada veriler, yapılandırılmamış gözlem ve ders ses kayıtları ile toplanmıştır. Verilerin betimsel analizinde, öğrencilerin tartışma seviyeleri; Sadler ve Fowler’ın (2006) geliştirdiği tartışma ölçeğine göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonunda;sosyo-ekonomik düzeyi farklı olan üç ilkokulda yapılan incelemelerde; üst ve orta düzeydeki ilkokullardaki dördüncü sınıf öğrencilerinin tartışma seviyelerinin artış gösterdiği ve öğrencilerin, Toulmin Tartışma Modeline ait ögelerin tamamına uygun hareket ettikleri ortaya çıkmıştır. Alt düzeydeki ilkokuldaki öğrencilerin tartışma düzeylerinin belirli bir sınırdan öteye geçemediği ve modele ait ögelere uygun hareket edilemediği görülmüştür. Bu çalışma Sosyal Bilgiler dersindeki iki ünite ile sınırlandırılmıştır. Başka bir çalışma ile diğer üniteleri de dikkate alınarak yapılabilir.