Tüketici Utangaçlık Ölçeğinin Geliştirilmesi

Abstract

Utangaçlık ile ilgili uluslararası alanda özellikle de psikoloji disiplininde çok sayıda bilimsel çalışma bulunmaktadır. Ancak bu kadar önemli bir konunun tüketici davranışları açısından neredeyse hiç ele alınmadığı söylenebilir. Bu araştırmanın genel amacı “Tüketici Utangaçlık Ölçeği’ni” geliştirerek tüketici davranışları alanında yapılan araştırmalar için kullanılabilecek bir ölçme aracı ortaya koymaktır. “Tüketici Utangaçlık Ölçeği’nin” geliştirilme sürecinde nitel ve nicel yöntemlere başvurulmuştur. İlk olarak Tüketici Utangaçlık Ölçeği’nin geliştirilmesi, madde havuzunun oluşturulmasıyla başlamıştır. Madde havuzunun oluşturulmasında literatür taramasının yanı sıra odak grup görüşmeleri ve uzman kişilerin görüşlerine başvurma gibi nitel yöntemler kullanılmıştır. İkinci olarak Tüketici Utangaçlık Ölçeği’nin kapsam geçerliliği için yine uzman kişilerin görüşlerine başvurulmuştur. Üçüncü olarak, ana saha çalışması öncesi, sahaya inilerek 6 ayrı pilot çalışması gerçekleştirilmiştir. Dördüncü olarak ana saha çalışması yapılmıştır. Araştırmanın örneklem planının oluşturulmasında Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)’nun Düzey 1 sınıflandırılmasından yararlanılmıştır. Bu doğrultuda ana saha çalışması, Türkiye genelinde 12 bölgede yürütülmüştür. Son olarak ölçek geliştirme sürecinde güvenirlik analizi, keşfedici faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi yöntemlerine başvurulmuştur. Bu araştırmada toplamda 2473 katılımcıya ulaşılmıştır. Elde edilen nihai tüketici utangaçlık ölçeği tek boyutlu olup 16 maddeden meydana gelmektedir. Bu çalışma neticesinde elde edilen Tüketici Utangaçlık Ölçeği’yle psikoloji ve pazarlama alanında yapılacak ortak çalışmalarda kullanılabilecek bir ölçme aracı ortaya konulmuştur.