Okul müdürlerinin yönetim felsefeleri ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul müdürlerinin yönetim felsefeleri ile öğretmenlerin örgütsel muhalefet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmanın evrenini Denizli’nin Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerinde kamu ilkokulu, ortaokulu ve liselerinde çalışan 8101 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise oransız küme örnekleme tekniği ile basit seçkisiz olarak seçilen okullarda çalışan 444 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, Kassing (1998) tarafından geliştirilen Ergün ve Çelik (2018) tarafından Türkçeye uyarlanan “Örgütsel Muhalefet Ölçeği” ve Tanrıöğen (2018) tarafından geliştirilen “Yönetim Felsefesi Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Öğretmenlerin algısına göre okul müdürlerinin Y kuramı felsefesine sahip olduğu, “Çok Katılıyorum” düzeyinde dikey muhalefet, “Orta Düzeyde Katılıyorum” düzeyinde genel örgütsel muhalefet, yatay ve dışa aktarılmış muhalefete sahip oldukları belirlenmiştir. X kuramı felsefesi ile dikey muhalefet arasında düşük düzeyde negatif, yatay muhalefet ile düşük düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki, Y kuramı felsefesi ile dikey muhalefet arasında düşük düzeyde pozitif, yatay muhalefet ile düşük düzeyde negatif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin genel örgütsel muhalefet algısı ve dışa aktarılmış muhalefet ile yönetim felsefesi arasında anlamlı bir ilişki bulunmamaktadır. Yapılan basit ve çoklu doğrusal regresyon analizlerine göre okul müdürlerinin sahip olduğu X ve Y kuramı felsefeleri ayrı ayrı dikey muhalefet ve yatay muhalefeti davranışlarını yordamaktadır. Ancak dışa aktarılmış muhalefet ve genel örgütsel muhalefet davranışlarını yordamamaktadır. Ayrıca okul müdürlerinin sahip olduğu X ve Y kuramı felsefeleri birlikte örgütsel muhalefeti ve örgütsel muhalefetin alt boyutlarını (dikey, yatay ve dışa aktarılmış muhalefet) yordamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

This research aims to examine the relationship between school principals' management philosophies and teachers' perceptions of organizational dissent. The population of this research, in which the relational survey model was used, consists of 8101 teachers working in public primary, secondary and high schools in Pamukkale and Merkezefendi districts of Denizli. The sample of the research consists of 444 teachers working in schools that are selected randomly with the disproportionate cluster sampling technique. Research data was collected using the "Organizational Dissent Scale" developed by Kassing (1998) and adapted into Turkish by Ergun and Celik (2018) and the "Management Philosophy Scale" developed by Tanriogen (2018). According to the perception of the teachers, it was determined that the school principals have the Y theory philosophy, they have articulated dissent at the level of "Very Agree", and general organizational dissent, latent and displaced dissent at the level of "Moderate Agree". There is a low-level negative relationship between the X theory philosophy and articulated dissent. A low-level positive relationship was found between the Y theory philosophy and articulated dissent, and a low-level negative relationship with latent dissent. There is no significant relationship between teachers' perception of general organizational dissent and management philosophy, there is no significant relationship between displaced dissent and management philoshopy. According to simple and multiple linear regression analyses, the X and Y theory philosophies that school principals possess separately predict their articulated dissent and latent dissent behaviors. However, they do not predict displaced dissent and general organizational dissent behaviors. In addition, it has been concluded that the X and Y theory philosophies of school principals do not predict organizational dissent and the sub-dimensions of organizational dissent (articulated, latent and displaced dissent) together.