Yaratıcılık öğretmenin ‘doğa’sında mesleki gelişim programının okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılığa karşı duyarlılıklarına ve eğitsel uygulamalarına etkisi

Abstract

Yaratıcılık sürekli gelişebilen, desteklenebilen bir özelliktir. Aynı zamanda çağdaş eğitimin önemli bileşenlerinden biridir. Bu nedenle yaratıcılık, bireyin potansiyelini/kendini gerçekleştirme yolculuğunda desteklenmesi gereken bir beceridir. Yaratıcılık; zengin uyarıcılarla etkileşim kurarak, aynı zamanda mücadele gerektiren durumlarla karşılaşarak, riskler alarak gelişir. Bu olanakları sağlayan ortamlarda araştırmalar yapmak, keşiflerde bulunmak, merakı daha da cezbeden ve derinleştiren deneyimlerle karşılaşarak beslenmesi gerekir. Doğa, bu olanakları sağlayabilecek önemli bir kaynaktır. Ayrıca doğanın da sürdürülebilirliği için yaratıcı bireylere ihtiyaç vardır. Çalışmada bu karşılıklı ilişkiyi temel alan, doğa deneyimine dayalı uygulamalarda içeren bir mesleki gelişim programı ile öğretmenlerin yaratıcılığa karşı duyarlılıklarının desteklenmesi ve böylece bu duyarlılığı eğitim uygulamalarına yansıtmalarının teşvik edilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada Denizli il merkezinde bulunan dört farklı resmi anaokulunda görev yapan on okul öncesi öğretmenine bu mesleki gelişim programı uygulanarak, öğretmenlerin yaratıcılığa karşı duyarlılıklarına ve eğitsel uygulamalarına etkisi incelenmiştir. Bu araştırma karma araştırma yöntemlerinden biri olan eş zamanlı dönüşümsel araştırma türüne uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca araştırmada ön-test son-test kontrol grupsuz yarı deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen ve on üç oturumdan oluşan Yaratıcılık Öğretmenin ‘Doğa’sında Mesleki Gelişim Programı (YADO) haftada en az iki kez olmak üzere altı hafta boyunca uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan ve geçerlik-güvenirlik çalışması tamamlanmış olan Yaratıcılığa Karşı Duyarlılık ve Öz-Değerlendirme Ölçeği-Okul Öncesi Öğretmeni Formu (YDÖÖ-O) ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Ayrıca çalışmada, genel bilgi formu ve genel değerlendirme formunun ilk iki bölümü ile nicel veriler; YDÖÖ-O açık uçlu sorular, genel değerlendirme formu bölüm üçte yer alan mesleki gelişim programlarına dair görüşler, viii yansıtıcı günlük, oturum değerlendirme formu ve dokümanlar ile nitel veriler toplanmıştır. Nicel veriler Wilcoxon İşaret testi ve betimleyici istatistikler ile analiz edilirken, nitel verilerde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin yaratıcılığa karşı duyarlılıklılarının arttığı, doğa deneyimleriyle birlikte öğretmenlik becerilerinin geliştiği ve bunu eğitsel uygulamalarına yansıtmaları sonucunda okullarında doğa temelli uygulamalar yaptıkları görülmüştür. Öğretmenlerin yaratıcılığa karşı duyarlılıklarının artmasının yanı sıra bireysel yaratıcılıkları da desteklenmiştir. Öğretmenlerin kişisel gelişimlerini öğretmenlik becerilerine yansıtmaları sonucunda (iletişim dilini etkin kullanabilme, ortam düzenleme, doğaya temasta artış) okul ve aile iklimi pozitif etkilenmiş, iş birliği kapasitesi, öz güven, motivasyon ve iş tatminleri artmıştır. Bu sonuçlar YDÖÖ-O ve nitel değerlendirme sonuçları ile tespit edilmiştir. Öğretmenlerin doğa gözlem formları ve oturum sonu yansıtıcı günlükleri incelendiğinde, sınıf içi eğitim ortamlarını doğa temelli eğitime taşıyabildikleri ve doğal materyalleri kullanarak çocukların yaratıcılık becerilerini destekleyebildikleri görülmüştür. Bu çalışmanın katılımcılarını öğretmenler oluştursa da öğretmenler desteklenen yaratıcılık becerilerini sınıflarındaki eğitsel uygulamalarına yansıttığından, çocukların yaratıcılık becerilerinin de geliştiği gözlenmiştir. Özetle doğa temelli deneyimler içeren Yaratıcılık Öğretmenin ‘Doğa’sında mesleki gelişim programı okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılığa karşı duyarlılıklarını arttırmıştır ve öğretmenler edindikleri bilgi ve deneyimleri eğitsel uygulamalarına yansıtmışlardır.

Creativity is a characteristic that can be continuously developed and supported. It is also one of the essential components of contemporary education. For this reason, creativity is a skill that needs to be nurtured to realize one's potential/self. Creativity develops by interacting with rich stimuli, facing challenging situations, and taking risks. It needs to be nurtured by conducting research, making discoveries, and encountering experiences that further attract and deepen curiosity in environments that provide these opportunities. Nature is a crucial resource that can provide these opportunities. Creative individuals are also needed for the sustainability of nature. This study aims to support teachers' sensitivity to creativity through a professional development program based on this mutual relationship and including practices based on nature experience, thus encouraging them to reflect this sensitivity to educational practices. This study applied this professional development program to ten preschool teachers working in four different public kindergartens in Denizli city center, and its effects on teachers' sensitivity to creativity and educational practices were examined. This research was designed in accordance with the concurrent transformative research type, which is one of the mixed research methods. Additionally, an pre-test post-test non-equivalent control group design was employed in the study. The Creativity in Teacher's 'Nature' Professional Development Program, developed by the researcher and consisting of thirteen sessions, was implemented for six weeks, at least twice a week. Sensitization and Self Questionnaire for Educators & Teachers, adapted into Turkish by the researcher and whose validity and reliability study was completed, was applied as a pre-test and post-test. In addition, quantitative data were collected with the general information form and the first two parts of the general evaluation form, and qualitative data were collected with open-ended questions, general evaluation form part three, reflective journal, session evaluation form, and documents. Quantitative data were analyzed with the Wilcoxon Sign test and descriptive statistics, while content analysis was used in qualitative data. x As a result of the study, it was observed that teachers' sensitivity to creativity increased, their teaching skills improved with their nature experiences, and they reflected this in their educational practices and implemented nature-based practices in their schools. In addition to the increase in teachers' sensitivity to creativity, their creativity was also supported. As a result of the teachers' reflecting on the personal development of their teaching skills (using communication language effectively, organizing the environment, increasing contact with nature), the school and family climate was positively affected, and cooperation capacity, confidence, motivation, and job satisfaction increased. These results were determined using the Sensitization and Self Questionnaire for Educators & Teachers scale and qualitative evaluation. When the teachers' nature observation forms and end-of-session reflective diaries were analyzed, it was seen that they were able to transfer their classroom learning environments to nature-based education and support children's creativity skills by using natural materials. Although the participants of this study were teachers, it was observed that children's creativity skills also improved as teachers reflected the supported creativity skills to their educational practices in their classrooms. In summary, the Creativity in Teacher's 'Nature' Professional Development Program, which included nature-based experiences, increased preschool teachers' sensitivity to creativity, and teachers reflected the knowledge and experiences they gained in their educational practices.