Ortaokullarda kültürel değerlere duyarlı okul kültürü ve kültürel yetkinlik düzeyinin incelenmesi: Karma yöntem çalışması

Abstract

Kültürel değerlere duyarlı okul kültürü, kültürel değerlere duyarlı eğitimin uygulandığı kültürel değerlere duyarlı okul için belirlenmiş bir okul kültürü tipidir. Araştırmanın amacı kültürel değerlere duyarlı okul kültürünü tanımlamak, bileşenlerini belirlemek, okul yöneticileri için okul kültürünü kültürel değerlere duyarlı okul kültürüne çevirmek için bir yol haritası belirlemek ve kültürel değerlere duyarlı okul kültürü ile kültürel yetkinlik becerisi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma karma yöntem ile tasarlanmıştır. Sıralı keşfedici tasarım gereği ilk olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile nitel veriler toplanmış ve bilinmeyen bir durum üzerine derinlemesine araştırma yapılmıştır. Daha sonra geliştirilen Kültürel Değerlere Duyarlı Okul Kültürü Ölçeği ve Kültürel Yetkinlik Ölçeği aracılığı ile nicel veriler toplanmıştır. Karma yöntem gereği nitel verilerin nicel veriler ile genellenebilirliği incelenmiştir. Araştırma, Türkiye İstatistiki Bölge Birimlerinden rastgele seçilen illerde görev yapan öğretmenler ve okul yöneticileri örneklemi ile gerçekleştirilmiştir. Nitel kısımda okul yöneticisi, öğretmen, öğrenci ve öğrenci velisi olmak üzere toplam 91 katılımcı bulunurken nicel kısımda 541 öğretmen, 397 yönetici katılımcı bulunmaktadır. Araştırma sonucunda kültürel değerlere duyarlı okul kültürünün, teknik, kurumsal ve yönetimsel olmak üzere üç boyuttan oluştuğu ve başarı, gelişme, evrenselleşme olarak üç çıktısının olduğu, kültürel yetkinlik becerisinin merkezde yer aldığı bulgusu elde edilmiştir. Kültürel değerlere duyarlı okul kültürüne ait tanım geliştirilmiş ve kültürel değerlere duyarlı okul kültürünün değerleri, varsayımları, ögeleri belirlenmiştir. Okullara yönelik kültürel değerlere duyarlı okul modeli önerilmiş ve bu model kapsamında araştırmacı ve uygulayıcılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Culturally responsive school culture is a type of school culture defined for a culturally responsive school where culturally responsive education is implemented. The purpose of the study was to define culturally responsive school culture, to identify its components, to determine a road map for school administrators to transform school culture into culturally responsive school culture and to examine the relationship between culturally responsive school culture and cultural competence skills. The research was designed with mixed method. In accordance with the sequential exploratory design, qualitative data were first collected through a semi-structured interview form and in-depth research was conducted on an unknown situation. Then, quantitative data were collected through the Culturally Responsive School Culture Scale and the Cultural Competence Scale. Trough to the mixed method, the generalizability of qualitative data with quantitative data was examined. The research was conducted on teachers working in randomly selected provinces from Statistical Regional Units. In the qualitative part, there were 91 participants in total, including school administrators, teachers, students, and student parents, while there were 541 teachers and 397 administrators in the quantitative part. As a result of the research, it was found that culturally responsive school culture consists of three dimensions: technical, institutional, and managerial, and has three outputs as success, development and universalization, and cultural competence skill is at the center. A definition of culturally responsive school culture was developed, and its values, assumptions and elements were identified. A culturally responsive school model for schools was proposed and various suggestions were made to researchers and practitioners within the scope of this model.