Fen Bilimleri öğretmenlerinin küresel iklim değişikliğine yönelik bilgi, tutum ve davranış düzeyleri ile öğretimine yönelik görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı; Fen Bilimleri öğretmenlerinin iklim değişikliğine yönelik bilgi, tutum ve davranış düzeyleri ile iklim değişikliği öğretimine yönelik görüşlerinin neler olduğunu ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda, fen bilimleri öğretmenlerinin iklim değişikliği öğretimi konusundaki hazırbulunuşlukları ve bilgi düzeyleri ortaya çıkarılmıştır. Bu araştırmanın örneklem seçiminde basit rastgele örnekleme seçimi uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Denizli ilinde görev yapmakta olan 149 fen bilimleri öğretmeni oluşturmuştur. Nicel ve nitel veri toplama yöntemlerinin birlikte kullanıldığı bu tezde karma araştırma yöntemi desenlerinden açımlayıcı sıralı desen uygulanmıştır. Araştırmada veriler iki aşamada toplanmıştır. İlk aşamada 5’li likert tipinde kullanılan 26 soruluk Küresel Isınma Bilgi Ölçeği (Eroğlu, 2016), 37 soruluk Küresel Isınma Tutum Ölçeği (Bozdoğan, 2009) ve 14 soruluk Çevre Dostu Davranış Ölçeği (Hiğde, Öztekin ve Şahin, 2017) kullanılmıştır. İkinci aşamada ise araştırmacı tarafından hazırlanan 5 sorudan oluşan görüşme formu örneklem grubundaki rastgele seçilen 15 fen bilimleri öğretmenine uygulanmıştır. Nicel veriler SPSS 27 programı ile analiz edilirken, nitel verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcı öğretmenlerin bilgi düzeylerinin genel olarak yeterli olduğu, olumlu tutum ve davranışa sahip oldukları bulunmuştur. Ayrıca katılımcı öğretmenlerin bilgi düzeyi ile tutum durumları, tutum durumları ile davranış durumları ve bilgi düzeyleri ile davranış ve durumları arasında anlamlı ve olumlu ilişkilerin olduğu ortaya çıkmıştır. Katılımcı öğretmenlerin bilgi düzeyinin, tutum ve davranış durumlarının birbirini etkilediği görülmektedir. Küreselleşen dünyadaki en önemli çevre sorunlarından biri olan iklim değişikliğinin nedenleri ile ilgili katılımcı öğretmenlerimizin çoğu insanların sorumsuz davranışlarından kaynaklandığını ifade etmişlerdir. İklim değişikliğinin sonucunda ise katılımcı öğretmenlerin çoğu tarafından mevsim kayması ve hava değişimi meydana gelmesi olarak ifade edilmiştir. Katılımcı öğretmenlerin birçoğu iklim değişikliğine yönelik neler yapabileceklerine dair ise insanların bireysel sorumluluklarını yerine getirmeleri gerektiğinden bahsetmişlerdir. Katılımcı öğretmenler sınıf içi uygulamalardan fayda sağlanabilmesi için uygulamalı ve etkinlik temelli öğretim uygulamalarının yapılması gerektiğini ifade etmişlerdir.

The aim of this study is to determine science teachers’ knowledge, attitudes, and behavior levels regarding climate change, as well as their views on teaching climate change. In this context, the study revealed science teachers’ readiness and knowledge levels concerning climate change education. A simple random sampling method was used for sample selection. The study group consisted of 149 science teachers working in Denizli, Türkiye. This thesis employed an explanatory sequential design, a type of mixed methods research, combining both quantitative and qualitative data collection techniques. Data were collected in two phases. In the first phase, the Global Warming Knowledge Scale (26 items, 5-point Likert-type; Eroğlu, 2016), the Global Warming Attitude Scale (37 items; Bozdoğan, 2009), and the Environmentally Friendly Behavior Scale (14 items; Hiğde, Öztekin & Şahin, 2017) were used. In the second phase, a semi-structured interview form developed by the researcher, consisting of five questions, was administered to 15 randomly selected science teachers from the sample. Quantitative data were analyzed using SPSS 27, and qualitative data were analyzed through content analysis. The results indicated that participating teachers generally had adequate knowledge and displayed positive attitudes and behaviors toward climate change. Significant and positive relationships were found between teachers' levels of knowledge and their attitudes, attitudes and behaviors, as well as knowledge and behaviors. It was observed that teachers’ knowledge levels influenced their attitudes and behaviors. Regarding the causes of climate change, most participants attributed it to irresponsible human behavior. The most frequently cited consequences of climate change were seasonal shifts and changes in weather patterns. Many teachers emphasized the importance of individuals fulfilling their personal responsibilities to combat climate change. Additionally, ix participants expressed the need for practical, activity-based teaching practices to enhance the effectiveness of classroom implementation.