Resmi bağımsız anaokulları ile anasınıfları bulunan ilkokul ve ortaokulların açık oyun alanlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Denizli örneği)

Abstract

Günümüzde, büyük kentlerde çarpık ve plansız yapılaşma sonucu olarak güvenli açık alanların (park, oyun alanı, kent ormanı, meydan, vb.) sayıca azalmıştır. Yeterli sayıda açık alanın olmaması ve teknolojik araçların kullanımının da yaygınlaşması ile çocuklar açık alanlara göre kapalı alanlarda oyun oynamaktadırlar. Okul öncesi dönemin yaşamdaki uzun süreli etkileri düşünüldüğünde, özgürce kendilerini ifade edebilecekleri, öğrenme deneyimleri gerçekleştirebilecekleri donanıma sahip açık ve kapalı oyun alanları büyük önem taşımaktadır. Araştırmalar, açık alan oyunlarının, çocukların duygusal, akademik ve sosyal becerileri ile ilişkili olabileceğini, fiziksel gelişimi açısından birçok becerinin kazanılmasını sağladığını göstermektedir. Bu nedenle, bir okul öncesi kurumun, okul bahçesi ve donanımının, okuldaki iç mekan ve donanımı kadar önemli olduğu söylenebilir. Özellikle büyük şehirlerde, çocuklara evde sağlanamayan ve onların gelişimi için önemli olan hareket imkanlarının okul öncesi kurumlarında sağlanması gerekmektedir. Bunun için sadece kapalı alanların iyi organize edilmiş olması yeterli değildir. Unutulmamalıdır ki kapalı alanları çok iyi hazırlanmış, ama bahçesi olmayan veya oyun materyalleri bulunmayan bir okul öncesi kurum, amaçlarının bir kısmını gerçekleştiremiyor demektir. Bunun için, açık oyun alanlarının uygun büyüklükte olması, çocukların gelişimlerini destekleyecek, onların rahat, özgürce oynayabilecekleri materyallerin bulunmasına özen gösterilmelidir. Ayrıca, bahçenin güvenliği de çok önemlidir. Bu nedenle bahçe, iyi düzenlenmeli ve donatılmalıdır. Bahçede çocukların koşup oynayacağı çimenli alanlar, bisikletleriyle gezebileceği sert zeminli yollar, kum ve su havuzları bulunmalıdır. Çocukların tırmanabilecekler aynı zamanda gölge veren ağaçlar, bahçeyi daha çekici kılar. Çeşitli toprak tepecikler, mümkünse küçük bir açık hava tiyatrosu, küçük bir ev, basit bitkiler yetiştirmek için bir bahçe, küçük bir hayvan besleme yeri, çocuklar için çok idealdir. Bu özellikleri kapsayan okul bahçelerinin oluşturulabilmesi için öncelikle okul öncesi sınıflarının olduğu okullarda, açık alanların etkin kullanıma yönelik iyi bir planlamanın yapılması, mevcut durumu ve sorunların saptanması çok önemlidir. Araştırmanın amacı, Denizli ili Pamukkale ve Merkezefendi ilçelerinde yer alan resmi bağımsız anaokulları, içerisinde anasınıfı bulunan ilkokul ve ortaokulların bahçelerinin açık oyun alanlarının fiziksel özellik ve donanım açısından bir karşılaştırılmasının yapılmasıdır. Araştırmada, açık oyun alanlarının fiziksel özellikleri ve donanımı açısından, durum analizi gerçekleştirilmeye çalışıldığından, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında Denizli ili Pamukkale ve Merkezefendi İlçeleri’ nde faaliyet gösteren 12 resmi bağımsız anaokulu, içerisinde anasınıfları bulunan 13 ilkokul ve 3 ortaokul olmak üzere toplam 28 okul oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri, örneklem grubundaki açık oyun alanlarının gözlemlenerek; Açık Oyun Alanları Kontrol Listesinin doldurulması ve okul bahçesinin alan ölçümü, öğrenci sayısı gibi bilgiler konusunda okul yöneticileri ile yapılan görüşmeler sonucu elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, resmi bağımsız anaokullarının açık oyun alanlarının fiziksel özellikler ve materyal olarak ilkokul ve ortaokullardaki anasınıflarına göre materyal ve ekipman açısından daha donanımlı ve büyük bir alana sahip olduklarının belirlenmesine karşılık, her üç okul öncesi eğitim kurumunun açık oyun alanlarının yetersiz olduğu belirlenmiştir.